Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti n. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova

3.11.Bezak  choklar
Bezak choklar bo‘rtma  choklardan  va taxlamalardan  iborat.
Bo‘rtma  choklar juda  xilma-xil  shakldagi  murakkab  choklardir. 
Ular  mayda  taxlangan,  shnur  qo ‘yib  bo‘rttirilgan  boMishi  mumkin.
Mayda taxlamalar bluzka va ko‘ylaklarda bezak sifatida ishlatiladi. 
Gazlamalar qalinligiga qarab taxlamalar eni 0,1-0,3  sm  olinadi.(32- 
rasm,  a)  Taxlamalar  burma  yoki  bosma  boMishi  mumkin.
45

---

Shnur qo‘yib  bo ‘rttirilgan  choklar ustki  va  yengil  kiyimda  bezak 
sifatida  ishlatiladi.  Bunday  choklar  maxsus  mashinada  yoki  oddiy 
mashinada  maxsus  bir  shoxli  tepki,  yoki  tagida  ariqchasi  bor  tepki 
yordamida bajarilishi  mumkin.  (32-rasm,  b)
3.12.Taxlamalar
Taxlamalar  bezak  taxlama  va  birlashtiruvchi  taxlam a  bo ‘lishi 
mumkin.
Bezak taxlama (32-rasm, v) tikilayotganda detal bezak belgilangan 
chiziq bo'ylab buklanadi va taxlanma kengligida baxyaqator yuritiladi. 
Bir—birga yoki ikki tom onga qaragan taxlamalar yorib dazmollanadi. 
Kerak  b o ‘lgan  hollarda  detaining  o ‘ngiga  baxyaqator  bostirib 
bezatiladi.
Bezak taxlamalar bostirma taxlama shaklida ham bo ‘lishi mumkin. 
Bunda detal  belgilangan  chiziq bo‘ylab  ko‘klanadi,  so‘ngra esa hosil
46

---

bo‘lgan  taxlamani  bostirib  yoki  yorib  dazm ollanib,  baxyaqator 
bostirib  bezatiladi.
Birlashtiruvchi taxlama bir tom onlam a, bir-biriga qaragan va ikki 
tomonga  qaragan  bo‘lishi  mumkin.  (32-rasm,  g).
Bir tomonlama va ikki tomonga qaragan birlashtiruvchi taxlamalar 
tikishda  detallar  o ‘ngi  bir-biriga  qaratilib  ko‘klanadi,  hosil  bo‘lgan 
taxlama bir tomonga qaratib dazmollanadi va taxlama qirqimlari bir- 
biriga ulanadi,  detaining o ‘ngiga bahaqator bostirib bezaladi.  Keyin 
ko‘klangan  ip  so‘kib  tashlanadi.  Bir-biriga qaragan  birlashtimvchi 
taxlama  tikishda  kiyim  tikilayotgan  gazlamaning  o ‘zidan  bichilgan 
qo‘shimcha parcha ishlatiladi. Asosiy detallar o ‘ngi ichkariga qaratib 
belgilangan  chiziq  bo‘ylab  ko‘klanadi  yoki  ulanadi,  hosil  bo‘lgan 
taxlama  yorib  dazmollanadi.  Teskari  tom onga  gazlama  parchasi 
qo‘yihb, chetlari tekislanib ulanadi. Asosiy detaining o ‘ngi baxyaqator 
yuritib  bezaladi.
47

---