Nizomiy nomidagi тoshkenт davlaт pedagogika universiтeтi maтyoqubova тozagul rajapovna alisher navoiy hayoтi va ijodi fani bo’yicha o’quv qo’llanma

Dostonning  majoziy  mohiyati.  Dostondagi  timsollar  ramziy  mohiyat  kasb 
etib,  undagi  Simurg’-Alloh,  Hudhud-shayx,  piri  murshid,  qushlar  esa  tariqat 
yo’liga kirgan soliklardir. Navoiy Simurg’ni olamdan tashqarida emas, balki tabiat 
va  mavjudotda  mujassamlashganiga  ishora  qiladi.  Har  bir  mavjudot  uning 
zuhuridir.  
Qushlarning  Simurg’ga  yetishish  uchun  intilishlari  majoziy  ma’noda  tariqat 
yo’liga  kirgan  solikning  haq  vasliga  yetishish  uchun  chekkan  mashaqqatlarini 
anglatadi.  Dostondagi  qushlar  bosib  o’tgan  yetti  vodiy  esa  tasavvufdagi  tariqat 
maqomining yetti bosqichidir.  
Qushlar  ne-ne  mashaqqatlarni  boshdan  kechirib,  maqsad  sari  intiladilar. 
Ulardan ko’pchiligi nobud bo’ladi, bir qismi esa holdan toyib, cho’lu biyobonlarda 
qolib  ketadi.  Bu  esa  so’fiylik  yo’liga  kirgan  solikning  bu  yo’ldan  hatto  jonidan 
kechishga ham tayyor ekanligini anglatadi. O’ttiz qushgina maqsad manziliga yetib 
borishadi.  Ular  Simurg’ni  izlashdan  voz  kechishadi.  Chunki  ulardan  o’zlari 
Simurg’ edi.    
Ko’rdilar o’zni qayonki tushdi ko’z, 
Ollo-ollo, ne ajoyibdur bu so’z, 
 
Kim qilib Simurg’ o’ttiz qush havas,  
O’zlarin ko’rdilar ul Simurg’ bas. 
Demak, qushlarning o’zlari Simurg’ning zarrasi, uning zuhuri edilar. 
Ko’rinadiki,  shoir  qushlar  ramzi  orqali  insonning  o’z  nafsoniyatidan  voz 
kechib,  riyozat  chekib,  ruhiy  poklanishini  tasvirlaydi.  O’ttiz  qush  eng  oliy 
maqsadga erishgan, kamolot kasb etgan zotlar timsolidir.