Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanidan

Sportning an’anaviy turlari. Sportning an’anaviy turlari orasida “sumo” kurashi Yaponiyaning milliy qiyofasini namoyon etadi. Sumo turnirlari dastlab sintoist ibodatxonalarida o‘tkaziladigan festival va diniy bayramlarda tashkil etilgan. Zich tekislangan yerdagi ringda o‘tkaziladigan Sumo jangida ikkita kuchli kurashchi kuch sinaydilar.

Dzyudo – Yaponiyada paydo bo‘lgan o‘zini-o‘zi himoya qilish mahorati hisoblanadi. Hozirgi kunda dunyoning boshqa mamlakatlarida ham juda ommalashgan. Raqibining kuchidan o‘z maqsadlarida foydalanishga asoslangan dzyudo sportning olimpiya turiga aylandi. Tokiodagi Kodokon nomli mashq o‘tkazish markazi shug‘ullanishni endi boshlayotgan sportchilarning mashqlarini, shuningdek, dzyudo ustalarining bellashuvlarini tomosha qiladigan eng zo‘r joy sanaladi.

Raqibini ringdan chiqarib yuborgan yoki raqibi tanasining biror qismini yerga tekkizishga majbur qilgan kurashchi g‘olib sanaladi. Sumoda uni jalb etuvchi va yodda saqlanuvchi tomosha bo‘lishiga olib keladigan murakkab tartib va taomillar, zabt etish va zarba berish bo‘yicha butun bir tizim hamda kurash strategiyasi mavjud. Har yili oltita turnir: yanvar, may va sentyabr oylarida – Tokioda, mart oyida – Osakada, iyul oyida – Nagoyada, noyabr oyida esa – Fukuokada o‘tkaziladi.

Kendo – qilichbozlikning yaponcha turi. Kendo yakkama-yakka kurashi ishtirokchilari himoya qiluvchi kiyim va niqoblarda bambukli qilich bilan bir-biriga hujum qiladilar. Tokiodagi Nippon Budokan Xoll –sportning bu turi bilan yaxshiroq tanishish uchun eng zo‘r joy.

Karate – mamlakat qonunlari bo‘yicha qurol olib yurishni ta’qiqlagan Okinava orollari dehqonlari tomonidan yaratilgan qurolsiz yakkama-yakka kurash turi. Zarbaga qarshi turishga o‘rganishni mashq qilish davomida karate ustalari bitta zarba bilan bir nechta g‘isht yoki taxtachalarni sindirishlari mumkin. Tokioda joylashgan Yaponiya karate assotsiatsiyasiga tashrif buyursangiz, yosh va tajribali sportchilarning mashg‘ulotlarini ko‘rishingiz mumkin.
Aykido – raqib kuchidan o‘z maqsadlari yo‘lida foydalanish uchun o‘z kuchini bir joyga jamlashga asoslangan yana bir yakkama-yakka kurash turi. Aykido, ishqibozlar tomonidan sportning jismoniy mukammallikka erishish turi sifatida qadrlanadi. Aykikay – Tokiodagi aykido markazi hisoblanadi.
Kyudo – kamondan o‘q uzish yapon milliy turi. Kyudoda o‘q uzish qat’iy qonun-qoidalarga asoslanadi. Individual ma’naviy kamolotga, tayyorgarlik hamda musobaqa jarayonlarida e’tiborni jamlashga katta talab qo‘yiladi. ko‘p yillar mobaynida dzen-buddizm tamoyillariga tayangan Kyudo turini ibodatxona maydonlarida kuzatish mumkin.