Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanidan

Ularni boshqarishda:
♦ ob’ektning tezlik harakatini asta-sekin ko‘paytirib borish kerak;
♦ ob’ekt bilan shug‘ullanuvchilar o‘rtasidagi masofani qisqartirib borish kerak;
♦ harakatlanayotgan ob’ekt o‘lchovini kichraytirish kerak.
Bu qobiliyatlarni rivojlantirish usullaridan biri bas-ketbol, futbol, qo‘l to‘pi kabi sport turlaridagi koptoklardir, ya’ni odatdagiga ko‘ra kichkinaroq koptoklar ishlatiladi.
Vaqt ta’sirini qisqartirishda sportchi tomonidan otilgan futbol koptogi yoki shaybaning harakatlanish yo‘nalishini oldin-dan bila olish qobiliyati muhim rol o‘ynaydi. Zamonaviy xokkey turida shaybaning uchish tezligi 50 m⁄s. Demak, darvozabon 10 m oraliqdan otilgan shaybani tutishga ulgura olmaydi. Lekin harakatlanish yo‘nalishini oldindan bilish qobiliyati bo‘lgani uchun darvozabon undan ham yaqin masofadagi shaybani tutib oladi.
Tanlash ta’siri sherikning, raqibning yoki atrof muhitning o‘zgarishiga mos ravishda qator imkoniyatlardan kerakli harakat javobini tanlash bilan bog‘liq. Tanlash ta’siri ta’sirning juda murakkab turidir. Bu yerda vaqtni sezish uzoq mashg‘ulotlar mobay-nida to‘plangan taktik xodisalarni va texnik usullarni ajrata olishga bog‘liq.