Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti informatika va uni o

Б. 
MatLabсистемаси– бу MathWorks фирмаси томонидан ишлаб чиқилган 
матрицалик лабораториядир.
MatLab – техник ҳисоблашлар учун юқори даражадаги 
дастурлаш тилидир. Унинг ютуғи - техник масалалар учун 
имкониятларини кенгайтиришдан иборат. Ҳозирги кунда 
унинг 14 кенгайтма (версия)си мавжуд. 
MatLab – бу ўзига ҳисоблаш, визуаллаш, масала ва 
ечимлар математик шаклга яқин шаклда ифодаланадиган 
қулай муҳитда дастурлашни олган техник ҳисобларга 
мўлжалланган катта унумдорликдаги системадир. MatLabни қуйидагиларда 
фойланиш мумкин: 
математик ҳисоблашлар; 
алгоритмлар яратиш; 
маълумотларни таҳлил, тадқиқот қилиш ва визуаллаш; 
илмий ва муҳандислик графика; 

---

81 
интерфейсни ишлаб чиқиш, шу жумладан, график интерфейсни яратишда 
ҳам. 
MatLab бир неча йиллар мобайнида турли фойдаланувчиларга мўлжал олган 
ҳолда ривожланди. Университет муҳитида у математика, машинақурилиши ва 
фаннинг турли соҳаларида ишлаш учун стандарт ускунадан иборат эди.
Derive
21
– таржимада чиқариб олиш ёки насллаштириш маъноларини англатади. 
Балки ушбу икки тушунчани ҳам дастурни ишлаб чиқувчилар қўллаган бўлсалар керак. Derive 
ҳижжалаб синалган, ишончли ва тезкор системадир. Амалда, бу мулоқот тартибида 
компьютерли алгебранинг масалаларини ечишни таъминлайдиган ягона кичик системадир.
Derive қуйидаги масалалар системасини ечишга қодир: 
1. Арифметик ва мантиқий амаллар: алгебраик, тригонометрик, гиперболик, 
статистик ва молиявий-иқтисодий функцияларни ҳисоблаш. 
2. Ихтиёрий разрядлик ва турли саноқ системалик сонлар устида амаллар. 
3. Ҳақиқий ва комплекс сонлар устида амаллар, уларни каср-рационал шаклда 
ифодалаш. 
4. Полиномлар, каср-рационал функциялар, бир ва кўп ўзгарувчилик функциялар устида 
символлик амаллар. 
5. Символлик ва сонли интеграллаш ва дифференциаллаш, қатор элементларини 
йиғиндисини ва кўпайтмасини ҳисоблаш, функция лимитини ҳисоблаш. 
6. Векторлар, матрицалар устида символлик ва сонли амаллар.
7. Икки ўлчовли ва уч ўлчовли графикларни, параметрик шаклда ва қутб 
координаталар системасида берилган функцияларнинг графигини қуриш. 
Кўпинча 
MatLabда 
дастурларнинг 
toolboxes 
деб 
аталувчи 
ихтисослаштирилган гуруҳига муҳим аҳамият этилади. Улар MatLab 
фойдаланувчиларининг 
кўпчилиги 
учун 
жуда 
муҳим, 
чунки 
у 
ихтисослаштирилган методларни ўрганиш ва қўллашга имконият беради. 
Toolboxes – бу MatLab (М-файлларнинг) функцияларининг кўптомонлама 
тўпламидан иборат бўлиб, улар масалаларнинг 
хусусий синфларини, масалан, сигналларни, назорат 
системалари, нейрон тармоқлари, тоқ мантиқда, 
вэйвлет
22)
ларда, моделлашда ва ш.к.лардаечишга 
имконият беради. 
MatLab системаси бешта асосий қисмдан ташқил тапган: 
1. MatLab тили. Бу объектга мўлжалланган дастурлаш оқимларини, 
функцияларини, 
маълумотлар 
таркибини, 
киритиш-чиқаришини 
ва 
хусусиятларини бошқаришли матрицалар ва массивларнинг юқори даражадаги 
тилидир. Бу содда ва мураккаб иловалар яратишга имконият беради.
2. MatLab муҳити.Бу фойдаланувчи ёкиMatLab дастурчиси ишлайдиган 
ускуна ва мослашмаларнинг йиғиндиси бўлиб, ўзига MatLab ишчи фазосида