Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti geografiya kafedrasi

r(H. L -=) Ha If{!;, i-a-/3
\! ,x , r xi '
bu ycrda, i-ishlab chiqarish vositasining har bir turiga yozib qo'yiladigan indeks; x = {;} -yakuniy mahsulot ishlab chiqarish uchun bir firma tomonidan qo'llanilayotgan ishlab chiqarish vositalari ro'yxati; a va b - ba'zi texnologik parametrlar.
Xususan, Romer taqdim etayotgan formula huddi o'sha Kobba-Dushas ishlab chiqarish funksiyasini beradi, faqat bir tafovuti bilan kapital k bu yerda bitta o'zgaruvchanlik sifatida emas, balki zarur ishlab chiqarish vositalari taqdim etiladi. Shu bilan asosiy kapital strukturasining prinsipial ahamiyatiga urg'u beriladi.

8
Agar RA_ ya'ni texnologik ishlab chiqarish narxi, W - esa inson kapitali birligining tadqiqot sektorida qo'Ilash narxi bo'lsa, u holda ular o'rtasida bog'liqlik o'rnatiladi.
W₈ =RA· oA
Model shuni takidlaydiki, inson kapitali tadqiqot sektori va yakuniy mahsulot ishlab chiqaruvchi sektor o'rtasida taqsimlanadi.
H=Hy+HA
Oraliq sektor firmalari yuqorida so' z ketgan modelga asosan o'z inson kapitaliga ega emas lar. Viar birinchi sektorga yangi texnologiya ishlab chiqarishni yaratish uchun omillar mehnatiga haq to'laydilar va uchinchi sektor yakuniy mahsulotini ishlatadi.
Romer modelidagi erishilgan bilim darajasi (A)ga texnologik rivojla­ nishning aniq darajasi to'g'ri keladi. Uning ko'rsatkichi esa qo'llanilayotgan texnologiyalar sonidir. Bu ko'rsatkich ham (A) orqali ifodalanadi. (A) kattaligi yangi bilimlar hajmi oshishi va yangi texnologiyalar paydo bo'lishiga qarab o'zgaradi.
Shu bilan bir qatorda ishlab chiqarish vositalarining turli xil ko'rinishlari soni ham o'zgarad i. Bundan kelib chiqqan holda doim (A)ning shunday maqsadini belgilash mumkinki bu yerda, X₁= 0, barcha i;:,: A.
Modelga asosan A bilimining texnologik komponenti bu - bilimning
raqobatchi komponenti - H inson kapitalidan farqliroq noraqobat tovardir. Ammo agar birinchi sektorda har bir mutaxassis A bilim hajmining to'lig'iga ega bo'lsa, u holda II va III sektorlarda u yoki bu g'oyani qo'llash amal­ dagi patent qonuni tomonidan nazorat qilinadi. II sektor firmasi yangi perespektiv texnologik g'oyaga ega bo'lishi va uni qabul qilganidan so'ng, u uni qo'llashga bo'lgan monopol huquqini patent orqali himoya qiladi va yakuniy mahsulot ishlab chiqarishga moslashgan, III sektor firmalari uchun mazkur ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarishni yo'lga qo' yad i.
Model taxmin qilishicha ishlab chiqarish asbob-uskunasini ishlab chiqarish uchun yakuniy mahsulotning ri-o'lchovi sarflanad i.
Uskuna sotilmaydi, balki qiziqqan firmalarga ijaraga beriladi p(i). Agar i-texnologiyasi uchun II sektorning hech bir firmasi uskuna ishlab chiqar­ masa, unda p(i)qcx: ga teng deb hisoblanadi.

U holda barcha uch sektorli sistema umumiy kapital o'zgarishi quyi­ dagi formula bilan ifodalanadi:

K(t) = Y(t )- C(t) == 17i>,,