Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti geografiya kafedrasi

Innovatsiyaning klassifikatsiyasi
Innovatsiyani bir gator belgilariga qarab klassifikatsiya qilinadi. lqtisodiyotni rivojlanishdagi ahamiyatiga ko'ra innovatsiya bazis, yaxshilaydigan va ratsionalizatsiyalaydigan ma'nolardan iborat.
Innovatsiya jarayoni 2 xil: yetakchi (pioner); quvuvchi.
Pioner tipidagi innovatsiya jarayoni jahon birinchiligiga erishishi uchun chegarani anglatadi (masalan, AQSH).
Quvuvchi innovatsiya jarayoni arzon hamda tez natija beruvchi hisoblanadi (masalan, Yaponiya).
Yo'nalishiga ko'ra innovatsiya:
ilmiy instrumentlar jarayon innovatsiyasi;
mahsulot innovatsiyasiga bo'linadi.
Yangiliklar darajasi bo'yicha innovatsiya klassifikatsiyasi bu - jami innovatsiyalarni yangilk darajasi bo'yicha innovatsiyalariga nisbati orqali baholashdir .
Yangilik tushunchasi texnologik jarayon yoki mahsulotga nisbatan ishlatiladi. Mana shu nuqtada yangi mahsulotga nisbatan bazis innovatsiyasi yuzaga keladi.
Yangilash innovatsiyasi mahsulotlarni yanada sezilarli darajada yaxshilash, shuningdek, ishlab chiqarish usullarining sezilarli rivojlanishini anglatadi.
Innovatsiyada tovarlarning tashqi ko'rinishini o'zgartirish (ratsional innovatsiya) yoki estetik innovatsiya (rangi, dekoratsiyasi... ) yoxud texnik o'zgarishlar bo'lib, buning natijasida tovarning konstruktiv tuzilishi o'zgarishsiz qoladi.
Yangilik innovatsiyasi texnologik parametrlari bo'yicha yoki bozor talabalari bo'yicha yangilanishni talab qiladi. Texnologik parametrlar bo' yicha yangilanish, bu - mahsulotni yaratishda yangi muammolar va yarim fabrikatlar, shuningdek, komplektlanadigan yangi xomashyolardan foydalanishini talab qiladi. ·
Texnologik parametrlarga - jarayon yangilanishi:

• 
  ishlab chiqarishning yangi texnologiyalarini qo'llash;
  
• 
  yuqori darajadagi avtomatizatsiyasi;
  
• 
  ishlab chiqarishning yangi texnologiyalarini qo'llash;
  
• 
  yuqori darajadagi avtomatizatsiyasi;
  
• 
  ishlab chiqarishning yangi metodlarini qo'llash kiradi.
  

Yangi mahsulot texnologiyalari yaratish bo'yicha ilmiy ish uchun hayotiylik davri mavjud bo'li b, har bir innovatsion loyihaning alohida bosqichlarida yuzaga keladi.

Yangi jarayonlarni bir bosqichdan ikkinchisiga o'tkazish quyidagi ketma-ketlikda o'tkazishadi:

• 
  bosqich: bu g'oyaning yuzaga kelishidan uning texnik ishlab chiqarishgacha bo'lgan bosqich;
  
• 
  bosqich: o'rtacha bosqich - g'oyaning texnik yuzaga keltirishdan tijorat maqsadlarida qo'llanishgacha bo'lgan bosqich;
  
• 
  bosqich: intiho bosqichi - keng ko'lamli ishlab chiqarishgacha bo·Igan bosqich.
  

Innovatsiyaning ilmiy nuqtayi nazardan 4 bosqichi bor:
I) g'oya ustida ilmiy izlanish;
2) g'oyani yuzaga chiqarish;
3) g'oyani o'zlashtirish;
4) seriyali va keng ko'lamda ishlab chiqarish va xizmat ko'rsatish.
Fanda mehnat bu - ijodiy yondashishdir, ya'ni izlanishlarni olib borish bo'yicha ijod qilishdir.
Fandagi mehnat nazariy va eksperemental faoliyatining birligini tashkil etishi kerak, ya'ni har xii toifadagi xodimlar: olimlar, muhandislar, ma'muriyat xodimlari, xizmatchilarni birlashtirishi kerak.
Ilmiy mehnat jarayonida yangidan-yangi qonunlar tasavvurlar, hisob­ kitob usullari, xullas yangi bilimlarni hosil qiladiki, ular yangi tovar mahsulotlarni yaratishda qo'l keladi.
Ilmiy mehnatning natijasi sifatida texnik obyektning qo'llanilishi texnikasi tavsifi, qo'llanilishi to'g'risidagi ilmiy axborotlar (yangi fundamental bilimlar) hisoblanadi. Ilmiy-texnik mehnat aniq bilimlarga suyanadi.
1.1-jadvalda innovatsiyaning klassifikatsiyasi keltirilgan.
I.1-Jadval.