Nizomiy nomidagi tdpu termiz filiali

4-Laboratoriya ishi

Biologik suyuqliklarning osmotik bosimi. Eritmalar va to’qima suyuqliklarining osmotik bosimlarini aniqlash

Nazariy tushuncha. Agarda erituvchi bilan eritma erituvchi molekulalariga o’tkazuvchan, ammo erigan modda molekulalariga o’tkazuvchan bo’lmagan (yarim o’tkazuvchan) membrana orqali ajratib qo’yilsa, u holda erituvchi molekulalarining mazkur membrana orqali eritma tomon bir tomonlama diffuziyasi kelib chiqadi. Bu xildagi diffuziya erituvchi hajm birligidagi molekulalar sonining o’sha hajmga ega eritmadagisidan ko’p bo’lishi bilan shartlanadi. Chunki eritma hajmining ma’lum qismini erigan modda molekulalari egallaydi. Natijada erituvchi molekulalarining membrana orqali eritma tomon siljishi ularning eritmadan erituvchi tomon siljishidan ustunlik qiladi.

Erituvchining yarim o’tkazuvchan membrana orqali eritmaga qarab qo’yilgan bir tomonlama diffuziyasi osmos va shu osmos tufayli kelib chiqadigan, yarim o’tkazgich membrana yuza birligiga to’g’ri keladigan kuch esa osmotik bosim deb ataladi.

Vant-Goff qoidasiga ko’ra, noelektrolit modda eritmasining osmotik bosimi deganda, erigan modda zarrachalari gaz holatiga o’tib, eritma hajmini egallaganda hosil qiladigan bosim tushuniladi, Demek, noelektrolit modda eritmalariga ideal gaz holatining tenglamasini tadbiq etish mumkin, ya’ni