Nizomiy nomidagi tdpu termiz filiali

k = r4Ge, ~ YeT" . (2)

Bu yerdagi k-reaktsiyaning tezlik konstantasi, r-sterik omil, z- to’qnashuvlar soni, ye-natural logarifm asosi, Ye-aktivlanish energiyasi, R-gaz doimiysi, T-mutlaq harorat.

Mazkur tenglamaga muvofiq ish ko’rilganda, o’rganilayotgan reaktsiyaning 10°S ga farqlanadigan ikki haroratdagi tezlik konstantalari hisoblab topiladi.

Faraz etamiz, tajribalar T₁ va T₂-harrratlarda amalga oshirilgaa bo’lsin. U holda reaktsiyaning T₁ ga muvofiq tezlik konstantasi teng bo’ladi:

Agarda T₂ > T₁ bo’lsa, z₂ > z₁ bo’ladi, ammo ular urtasida farq katta bo’lmaydi, ya’ni harorat 10°S ga farqlanganda z₂, z₁ larni o’zaro teng deb hisoblansa, ularning tenglamadagi iboralari qisqarib ketadi. Sterik omil ham bunday haroratda katta o’zgarishga uchramaydi. Shunga ko’ra, ularni o’zaro teng deb qarab, qisqartirilsa bo’ladi.

Bayon etilganlarga binoan, ikki xil haroratdagi reaktsiya tezlik konstantalarining nisbatini yozamiz:

Agarda bo’lsa, u holda dir.

Tanglamani logarifmlab, quyidagilarni hosil qilamiz:

Agarda T₂ bilan T₁ aro farq 10°S ni tashkil etsa, u holda

bo’ladi. Mazkur tenglamadan reaktsiyaning aktivlanish energiyasi Ye ni topish mumkin, ya’ni Ye =

Natural logarimdan o’nli logarifmga o’tib, K-kattaligi
(1,987kkal.mol^-1) ni tenglamaga qo’yamiz va quyidagilarni hosil qilamiz:

va nihoyat ushbuga ega bo’lamiz: Ye = 0,46 (T₂,-T₁) Q₁₀ (4)

Shunday qilib, bu tenglamadan reaktsiya akivlanish energiyasi bilan uning harorat koeffitsientiaro chiziqli bog’lanish mavjud degan xulosa kelib chiqadi, ya’ni reaktsiyaning aktivlanish energiyasi qancha katta bo’lsa, u haroratga shu qadar bog’liq bo’ladi.

Ko’pchilik biologik jarayonlar aktivlanish energiyalarining kattaligi kimyoviy reaktsiyalar aktivlanish energiyalari katta-liklariga yaqin bo’lib, 8,12 va 18 Kkal.mol_-10 atrofida guruh-lanadi.