Nizomiy nomidagi tdpu tabiiy fanlar fakulteti

Chortoq mineral suvi - shifobaxsh, hidsiz va rangsiz suv. Kimyoviy tarkibi boʻyicha sulfatxloridnatriyli, suvning minerallashganligi rN=7,2 bilan 2,6 g/l va tarkibida 14 mg/l kremniy kislotasi mavjud. Suvning trasi 30°. Chortoq shahridan 7 km shim.sharkda Chortoqsoy sohilida "Chortoq" sanatoriysi joylashgan. Bu yerda 1953 yil neogen yotqiziqdaridan tashkil topgan Chortoq strukturasida chuqur burgʻi quduqlari (ZOYU m gacha) yordamida mineral suv topilgan. Baktriya seriyasi konglomeratlarida 150– 500 m oraliqda 4 ta suv oʻtkazuvchi gorizont ochilgan, chuq. 507 m li burgʻi qudugʻi 1958 yil Fargʻona gidrogeologiya ekspeditsiyasi tomonidan qazilib, 1959 yilda foydalanishga topshirilgan. Burgʻi qudugʻining debiti (sarfi) 2 atm bosimda 7 l/sek atrofida. Ovqat hazm qilish organlari kasalliklarini davolashda ichish uchun foydali. Massaget seriyasi yotqiziqlaridan topilgan Chortoq mineral suvis. esa, yuqori minerallashgan (60 g/l gacha), gipertermalli (trasi 72° gacha), xloridnatriykaltsiyli, kam radioaktivli, tarkibida yuqori darajada yod (19–48 mg/l) va brom (25 mg/l) boʻlgan gaz chikaruvchi azotli suv. Kimyoviy elementlar majmuasining uygunligiga koʻra, bu suv balneologik nuqtai nazaridan katta amaliy ahamiyatga ega. 1250–1550 m chuqurlikdagi massaget seriyasi yotqiziqlarida ochilgan, favvora boʻlib chikuvchi suvlar bazasida "Chortoq" sanatoriysi faoliyat koʻrsatmoqda. Bu suv tayanchharakat organlari, poliartrit, meʼdaichak, ginekologik, spondilyoz, yurak, teri va boshqa kasalliklarni davolashda foydalanilmoqda. Chortoqning yodlangan mineral suvi nafaqat balneologik nuqtai nazaridan, balki sanoat uchun zarur boʻlgan yod ajratib olish obʼyekti sifatida ham ahamiyatga ega.
HULOSA

Toshkent mineral suvi. hozirgi vaqtda Tibbiy tiklash va fizioterapiya ilmiy tadqiqot institutoʻ va bir qancha fizioterapevtik shifoxonalar: "Chinobod", "Turon", "Botanika", "Chatqol", va boshqalarda foydalaniladi. Mineral suv tayanchharakat organlari, nerv sistemasi, ginekologik, ekzema, neyrodermit, oshqozonichak kasal-liklarini davolashda qoʻllanadi. Undan tashkari, 1952 yildan "Toshkent mineral suvi" shifobaxsh ichimlik suvi sifatida isteʼmol qilinadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati

1. Hikmatov F.H, Ayitboyev D.P, Yunusov G’.X “Umumiy gidrologiya” T:. 2006

2. Rasulov.A va b. “Gidrologiya asoslari” “Universitet” T:. 2003

www.chortoq.uz

www.geografiya.uz

www.tdpu.uz