Nizomiy nomidagi tdpu tabiiy- fanlar fakulteti giba yo’nalishi 101- guruh talabasi Eshnazarova Asilaning Oliy matematika fanidan tayyorlagan taqdimoti



Download 479,72 Kb.
Sana01.02.2022
Hajmi479,72 Kb.
#424060
Bog'liq
ShukurullayevaMashhura103Giba 3-mavzu

Nizomiy nomidagi TDPU Tabiiy- fanlar fakulteti GIBA yo’nalishi 103- guruh talabasi SHUKURULLAYEVA maSHHURANING Oliy matematika fanidan tayyorlagan taqdimoti

Mavzu: aksiomatik metod haqida tushuncha. evklid geometriyasi,evklidning “negizlar” asari haqida

  • Reja:
  • 1. Aksiomatik metod
  • 2. Evklidning “Negizlar” asari
  • Aksiomatik metod – aksiomalarga asoslanib ilmiy nazariya qurish usuli
  • Asos qilib olingan aksiomalar tizimi (aksiomatika) muayyan nazariy tizimda isbotsiz haqiqiy deb qabul qilinadi.
  • Boshqa nazariy bilimlar, xulosalar to‘la ravishda aksiomatikadan deduktiv yo‘l bilan chiqariladi.
  • Yangi tushunchalar nazariyaga formal ta’riflash yo‘li bilan kiritiladi.
  • Aksiomalar tizimi ziddiyatsizlik, to‘lalik va bog‘liqsizlik shartlarini qanoatlantirishi lozim. Bitta ilmiy nazariyani turli aksiomalar tizimiga asoslanib ham qurish mumkin.
  • Matematikada Aksioma qadimgi yunon geometrlari asarlarida shakllana boshlagan.
  • Evklidning "Negizlar" (mil. av. 300-yillar) asarida bayon etilgan 272 geometrik sistema Aksioma bilan nazariya qurish namunasidir.
  • 19-asr ikkinchi yarmidan matematikaning turli sohalari Aksioma bilan qurila boshlandi (turli geometriyalar, arifmetika, ehtimollar nazariyasi va boshqalar).
  • Aksiomaning keyingi taraqqiyoti, mukammalashuvi D. Gilbert kiritgan for-mal sistema va formalizm metodi bilan bog‘liq.
  • Qadimda fanlar, shu jumladan falsafaning turli bulimlarini aksiomalar tarzida bayon qilishga urinib ko‘rilgan (Nyuton, Spinoza, Forobiy va boshqalar)
  • Aksiomatik usul yoki shuningdek Aksiomatika deb ataladigan bu fanlar tomonidan qo'llaniladigan rasmiy protsedura bo'lib, ular yordamida aksiomalar deb nomlangan bayonotlar yoki takliflar shakllantirilgan, bir-birlari bilan chegirma munosabati bilan bog'langan va ular ma'lum bir tizimning farazlari yoki shartlarining asosidir.
  • Ushbu umumiy ta'rif ushbu metodologiya tarix davomida bo'lgan evolyutsiya doirasida tuzilishi kerak. Avvalo, qadimgi Yunonistonda
  • Evkliddan tug'ilgan va keyinchalik Aristotel tomonidan ishlab chiqilgan qadimiy yoki mazmunli usul mavjud.
  • Ikkinchidan, XIX asrning o'zida Evklidnikidan farqli aksiomalarga ega geometriyaning paydo bo'lishi. Va nihoyat, rasmiy yoki zamonaviy aksiomatik usul, uning eng katta namoyandasi Devid Xilbert edi.
  • Vaqt o'tishi bilan rivojlanishidan tashqari, ushbu protsedura deduktiv usulining asosi bo'lib, u paydo bo'lgan joyda geometriya va mantiqda qo'llanilgan. U fizika, kimyo va biologiyada ham qo'llanilgan.

Foydalanilgan adabiyotlar

  • Bikbayeva N.U va boshqalar Matematika 3 - Toshkent.: O’qituvchi, 2005,
  • Axmedov M va boshqalar Matematika 1, Toshkent.: O’zinkomsentr, 2003,

Download 479,72 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish