Низомий номидаги тдпу профиссионал талим факултети тс101-гурухТиллаев Азиз режа

Ислом таълимотида

• Борлиқ бу илоҳий воқеликдир.
• Форобий фикрича, илк борлиқ азалий Оллоҳнинг ўзидир.
• Беруний фикрича,борлиқ ҳамма нарсанинг асосидир.

Европада ўтган олимлар

• Давид Юм ва
• Жорж Беркли борлиқни сезгиларимиз мажмуаси деб талқин этишган.

Немис классик фалсафаси

• БОРЛИҚ

• йўқлик

• йўқлик

• Хегел эса борлиқни мавҳумлик, мутлоқ руҳнинг намоён бўлиши, деб таърифлайди.

• Борлиқнинг асосий
• соҳалари

• табиат

• онг

• жамият

• «Руҳ ва материя, ҳеч бўлмаганда мавжудлик сифатида умумийликка эгадир»
• (И.Дицген).

Субстанция (лотин. substantia - моҳият, асосида ётувчи нимадир) муайян нарсалар, воқеалар, ҳодисалар ва жараёнлар хилма-хиллигининг ички бирлигида намоён бўлувчи моҳият.

• Субстанция (лотин. substantia - моҳият, асосида ётувчи нимадир) муайян нарсалар, воқеалар, ҳодисалар ва жараёнлар хилма-хиллигининг ички бирлигида намоён бўлувчи моҳият.

Форобийнинг ёзишича, «оламда субстанция ва акциденция ҳамда уларни яратувчи марҳаматли ижодкордан бошқа ҳеч нарса йўқдир».

• Форобийнинг ёзишича, «оламда субстанция ва акциденция ҳамда уларни яратувчи марҳаматли ижодкордан бошқа ҳеч нарса йўқдир».
• «Масалан, олма - субстанция бўлса, унинг қизиллиги эса акциденциядир».

• Субстанцияни талқин этишда
• фалсафада икки хил йўналиш

• онтологик

• гносеологик

Онтологик йўналиш бўйича

• Ф.Бэкон субстанция борлиқнинг энг туб асосида ётади деб ҳисоблаган ва субстанцияни муайян нарсаларнинг шакли билан айнанлаштирган.
• Р.Декарт борлиқнинг асосида икки хил мустақил субстанция: моддий ва маънавий субстанция ётади дейди.