Nigmatov Alisher Jahon svilizatsiyalar tarixi. Oraliq nazorat


yo‟li"  kabilar  mintaqadagi  iqtisodiy  va  madaniy  hayot  taraqqiyotini  ta‟minlagan  edi



Download 492,22 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/3
Sana21.05.2021
Hajmi492,22 Kb.
#65082
1   2   3
Bog'liq
oraliq

yo‟li"  kabilar  mintaqadagi  iqtisodiy  va  madaniy  hayot  taraqqiyotini  ta‟minlagan 

edi. 

 Miloddan  avvalgi  VI  asrda  O„rta  Osiyo  va  Kichik  Osiyo  erlarini 

birlashtiruvchi  “SHoh  yo„li”  vujudga  keladi  va  u  Ahmoniylar  imperiyasi 

nazoratida  bo„lgan.  Davlatda  me‟morchilik  yaxshi  rivojlanadi.  Podsholar 

tomonidan yirik saroylar qurilishiga e‟tibor qaratiladi.  

 

Doro I davrida pul islohoti o„tkazilib – mamlakatda yagona valyuta – daroyl 



tangalar  zarb  qilinadi.  Harbiy  sohada  ham  islohot  amalga  oshirilgan  bo„lib, 

mamlakatda  5  ta  harbiy  vujudga  keladi.  Ahmoniylar  davlati  madaniyati  o„ziga 

xosdir. Doro davriga kelib Zardushtiylik dini davlat dini deb e‟lon qilinadi. YOzma 

manbalardan asosan Behustun yozuvlari, Suzadagi saroy peshtoqidagi yozuvlar va 

Naqsh  Rustam  yozuvlari  mashhur  Arxitekturada  Suzadagi  saroy,  Persepol  saroyi 

o„sha davrning yuksak na‟munasi hisoblanadi.  

Mil.avv. I ming yillikning birinchi yarmiga kelib Gretsiya va Misrdan O„rta 

Osiyo va Hindistonga qadar ulkan hududlarda tashkil topgan Ahamoniylar davlati 

ko„pgina  davlatlar,  xalqlar  va  elatlarning  turli  tomonlama  aloqalarida  muhim 



ahamiyatga  ega  bo„ldi.  Doro  I  hukmronligi  davrida  "SHoh  yo„li"  nomini  olgan 

savdo-tranzit yo„li o„z faoliyatini boshlagan edi. 

Ahamoniylar  davlati tarkibiga  kirgan  O„rta  Osiyo  qadimgi  tarixiy-madaniy 

viloyatlaridagi  shahar  va  qishloqlardan  Persepol,  Suza  va  imperiyaning  boshqa 

shaharlariga  eltuvchi  savdo-tranzit  yo„llari  mil.avv.  VI-IV  asrlarda  mintaqaning 

ijtimoiy-iqtisodiy  va  madaniy  hayotida  muhim  ahamiyatga  ega  bo„lgan  edi.  Bu 

yo„lning  bir  tarmog„i  mil.avv.  VI-IV  asrlarda  Kichik  Osiyo  shaharlarini  hamda 

O„rta Er dengizi bo„yidagi Efes, Sardi shaharlarini Eronning markazlaridan biri  - 

Suza  bilan  bog„lagan  bo„lsa,  yana  bir  tarmog„i  Erondan  Baqtriya  orqali  o„tib 

Oltoygacha borgan. Baqtra - Marv -Nisa - Ekbatan - Persepol - Suza yo„nalishidagi 

markaziy aloqa yo„liga O„rta Osiyoning shimolidan, Qadimgi Sug„d shaharlaridan, 

mintaqaning  shimolidagi  ko„chmanchi  chorvadorlar  egallagan  hududlardan 

keluvchi yo„llar Baqtriyadan keluvchi yo„lga Murg„ob vohasining markaziy shahri 

bo„lgan Marvda qo„shilgan bo„lib, bu shahar "SHox yo„li"ning muhim bo„g„inini 

tashkil etgan. 

Xullas, mil.avv. I ming yillikning o„rtalaridan boshlab mavjud "Dasht yo„li", 

"Oltin  yo„li",  "SHoh  yo„li"  kabilardan  nafaqat,  turli  qabilalar  va  xalqlarning  bir 

hududdan  boshqa  hududga  ko„chishida,  turli  hududlarda  yashovchi  qabilalarning 

o„zaro  madaniy  va  iqtisodiy  aloqalarida,  balki  harbiy-siyosiy  maqsadlarda  ham 

izchil  foydalanilgan.  Bu  holat  avval  Ahamoniylar,  so„ngra  esa  Aleksandr 

Makedonskiy yurishlari yo„nalishlarida yaqqol kuzatiladi. 

 

 




  

 

 



 

 

2. savolga javob 



 

Misr sivilizatsiyasining yana bir yutug„i – yozuv, ilm-fan, adabiyot va san‟at 

hamda  me‟morchilikdir.  Misrliklar  o„z  yozuviga  (ieroglif)  hamda  o„lchov 

birliklariga ega bo„lishgan. Kutubxonalarni “hayot uyi” deb atashgan. Qadimdayoq 

astronomiya,  tibbiyot,  matematika  fanlarini  yaxshi  bilishgan.  Peramida  va 

maqbaralar qurilishi Misr sivilizatsiyasining yuksak cho„qqilarga olib chiqadi. SHu 

bilan  birga,  yangi  qarashlar,  insoniylik  va  qadriyatlar  adabiyot  va  san‟atda  o„z 

ifodasini topadi. 

Ptolemey o„z poytaxtiga Musey va kutubxonani hadya etdilar. Musey (so„zma-

so„z ilhom parilarining joyi) tadqiqiy markazga aylandi. Olimlar monarxning saxiyligi 

bilan to„liq ta‟minlanib, ish uchun barcha zaruriy narsalar, ya‟ni kolleksiya, instrument, 

btotanika va zoologiya bog„lariga ega edilar. kutubxona fondlari doimo o„sib borar edi, 

unga  sotib  olingan  Arastu  kutubxonasi  va  Sezar  davridagi  700  mingta  asar  ham 

kiritilgan  edi.  Sirakuza,  Tarento,  Pergama  shaharlarida  ham  kutubxonalar  paydo 

bo„ldi.  Asta-sekin  yuqori  intelektual  adabiyotga  qiziqish  rivojlandi,  tragediya  yo„q 

bo„lib, uning o„rniga komediya keldi. Miloddan avvalgi 4 asrdan so„ng paydo bo„lgan 

komediya  hayotni  aniqroq  tasvirlashga  intilgan  edi,  unda  qullar    haqidai  syujet, 

zobitlarning maqtovlari, parodiyalar paydo bo„ldi. 

Ellinizm  davridagi  she‟riyat  Iskandariya  she‟riyati  deb  nomlanadi,  chunki 

mashhur  shoirlarning  aksariyati  aynan  Aleksandriyada  saroyda  yashagan,  bundan 

monarxni cheksiz maqtash motivi kelib chiqadi. Sirakuzada tug„ilgan Feokrit Sitsiliya 

peyzajini “Sirakuzalik ayollar” va “Jodugarlar” deb nomlangan poemalarda ko„rsatib 

beradi.  “Sabablar”,  “Elegiya”,  “Madhiyalar”  muallifi  olim  Kallimax  Iskandariyada 

kutubxonachi bo„lib qoldi. 

Ossuriyaning  mashhur  kutubxonasida  600  mingga  yaqin  kitoblar  to„planib 

Ashshurbanipal davrida rivojlanadi. 

 

 



 

 

3. savolga javob 




Download 492,22 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish