Neft va uni qayda ishlash mahsulotlari. Avtomobil yonilg‘ilari. Reja

Dunyo bo‘yicha neftni qazib olinishi
Neftning fizikaviy xususiyatlari va sifat ko‘rsatkichlari
uning tarkibidagi uglevodorodlarning miqdoriga bog‘liq. Agar
neft tarkibida og‘ir uglevodorodlar miqdori ustunlik qilsa,
bunday neftlarda benzin va moy moddalari kamroq bo‘lib,
qatlamdagi harakati ham biroz sustroq bo‘ladi.
Odatda, qatlamning yuqori qismida, gaz holatidagi eng
yengil uglevodorodlar joylashadi, qatlamning o‘rta qismida
esa gaz va kondensat aralashma holatda joylashadi,
qatlamning pastki qismida og‘ir uglevodorodlar, ya’ni neft
joylashadi.
Qatlam holatidagi neft bilan yer yuziga olib chiqilgan
neftning fizikaviy xossalari bir-biridan sezilarli darajada farq
qiladi. Buning asosiy sabablari - qatlam holatidagi neft yuqori
bosim va harorat ta’sirida bo‘lib, ko‘pincha tarkibida ko‘p
miqdorda tabiiy gaz erigan xolda bo‘ladi. Yer yuziga olib
chiqilgan neft, oddiy sharoitda yuqori bosim va harorat
ta’siridan xolos bo‘lgandan so‘ng tarkibidagi erigan gaz ajralib
chiqishi natijasida deyarli barcha fizikaviy ko‘rsatkichlari
DUNYO BO'YICHA NEFT QAZIB OLISH
Mamlakatlar
2006 yilda
2003 yilda
Neft qazib olish
miqdori, mln t.
Jahon bozori
bo‘yicha foizi (%)
Neft qazib olish
miqdori, mln t.
Jahon bozori
bo‘yicha foizi (%)
Saudiya Arabiya
507
12,9
470
12,7
Rossiya
477
12,1
419
11,3
AQSh
310
7,9
348
9,4
Eron
216
5,5
194
5,2
Xitoy
184
4,7
165
4,4
Meksika
183
4,6
189
5,1
Kanada
151
3,8
138
3,7
Venesuela
151
3,8
149
4
Boshqa
mamlakatlar
1757
44,7
1641
44,2
Dunyo bo'yicha neft
qazib olish
3936
100
3710
100

---

4
o‘zgaradi.
Respublikamizda neft va gaz sanoatining rivojlanishi
ancha katta tarixga ega. 1870 - 1872 yillarda Farg‘ona
vodiysida 200 ga yaqin neft manbalari ma’lum edi.