Нефт ва газни қазиб олиш нефтни қайта ишлашга тайёрлаш

Нефтни қайта ишлаш саноатининг тараққиёти

• Нефтни қайта ишлаш саноатининг тараққиёти
• Ўрта асрларда Кавказ орти ва ғарбий Украинада нефтни оддий усулда ҳайдаб, ундан енгил қисмини ажратиб олинганлиги бизга маълум.
• 1821—23 йилларда Моздок шаҳрида ака —ука Дубинлар нефтни хайдаш учун биринчи куб қурилмасини ишга туширдилар. АҚШ да биринчи нефтни қайта ишлаш заводи 1860 йидда ишга туширилди. 1917 йилга келиб Баку районида 53 та нефтни қайта ишлаш қурилмалари, Грознийда 6та, Олтиариқда 1та ишлар эди. Кейинчалик нефтни ишлаш бўйича кўплаб катта — катта заводлар қурила бошлади. Заводлар асосан нефт махсулотларини истеъмол қилувчи районларга яқин жойларда қурилади. Фарғонада 1959 йилда йирик нефтни қайта ишлайдиган завод ишга туширилди.

Йилига 8 млн. тоннага яқин нефт қайта ишланади. Олтиариқ заводида нефт ёқилғи—ёқилғи схемаси бўйича, Фарғонада эса ёқилғи —мой схемаси бўйича ишлайди. Ҳозирги вақтда Бухоро шаҳрида нефтни қайта ишлаш заводи қурилиб, ишга туширилди. Бу заводда газ конденсатидан турли маҳсулотлар олинади.

• Йилига 8 млн. тоннага яқин нефт қайта ишланади. Олтиариқ заводида нефт ёқилғи—ёқилғи схемаси бўйича, Фарғонада эса ёқилғи —мой схемаси бўйича ишлайди. Ҳозирги вақтда Бухоро шаҳрида нефтни қайта ишлаш заводи қурилиб, ишга туширилди. Бу заводда газ конденсатидан турли маҳсулотлар олинади.
• Ҳозирги вақтда республикамизда «Фарғона нефт қайта ишлаш» саноат бирлашмаси мавжуддир. Бу бирлашма Фарғона ва Олтиариқ нефтни қайта ишлаш заводларидан иборат. Бирлашмада йилига 8 млн. тоннага яқин нефт қайта ишланади. Олтиариқ заводида нефт ёқилғи—ёқилғи схемаси бўйича, Фарғонада эса ёқилғи —мой схемаси бўйича ишлайди. Ҳозирги вақтда Бухоро шаҳрида нефтни қайта ишлаш заводи қурилиб, ишга туширилди. Бу заводда газ конденсатидан турли махсулотлар олинади.

Турли районларда олинадиган нефтлар, баъзан бир районда турли қудуқлардан олинадиган нефтлар ўзларининг физикавий ва кимёвий хусусиятлари билан бир — бирларидан фарқ қилади. Нефтнинг бу хусусиятлари уларни қайта ишлашни йўналишини белгилаш учун катта аҳамиятга эга.

• Турли районларда олинадиган нефтлар, баъзан бир районда турли қудуқлардан олинадиган нефтлар ўзларининг физикавий ва кимёвий хусусиятлари билан бир — бирларидан фарқ қилади. Нефтнинг бу хусусиятлари уларни қайта ишлашни йўналишини белгилаш учун катта аҳамиятга эга.
• Бир хил классга тегишли нефтларни бирга қўшиб қайта ишланиши тавсия этилади.
• Мамлакатимизда ГрозНИИ таклиф қилган нефтни илмий класификацияси, уларни таркибидаги қайси углеводородларнинг кўплигига қараб белгиланади: парафинли, парафин —нафтенли, нафтенли, парафиннафтен — ароматикали, нафтен — ароматикали ва ароматикали нефтлар деб юритилади.