Neft va gaz qatlam fizikasi



Download 2,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet37/150
Sana11.01.2022
Hajmi2,73 Mb.
#345101
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   150
Bog'liq
5. Маъруза матни

4.2. Tog’  jinslarining deformatsiya va  mustahkamlik xossalarini o’rganish. 
Deformatsiya  -  bu  jismning  massasi  o’zgarmagan  holda  tashqi  kuchlar  ta'sirida 
hajm  va  shaklning  o’zgarishidir.  Tog`  jinslari  shartli  ravishda  mustahkam,  plastik  va 
sochiluvchan turlarga bo’linadi. 
Guk qonuniga muvofiq jismning nisbiy deformatsiyasi kuchlanishga 
(

)
 to’g`ri 
mo’tanosib, va taranglik koeffitsienti yoki Yung moduli (E) ga teskari mo’tanosib, ya'ni 
 
                               



Е
                             (4.2) 
 
Aksariyat  tog`  jinslari  katta  diapazonli  kuchlanishlarda  Guk  qonuniga 
bo’ysunadi.  Siqilish  kuchlanishi  oshgan  sari  deformatsiya  kuchayadi.  Kuchlanish  va 
deformatsiya  orasidagi  bog`lanish  tog`  jinsiga  bo’lgan  kuchlanish  muddatiga  qarab 
o’zgaradi. 
Uzoq kuchlanish ta'sirida tog` jinslarining mexanik xossalari o’zgarishi ularning 
reologik xususiyatlari deb ataladi. 
Tog` jinslarining geologik xossalari deb, ularning mexanik harakteristikalarining 
doimiy ta'sir qiluvchi kuchlar ostida o’zgarishiga aytiladi. Bu o’zgarish Krip hodisasi bilan 
harakterlanadi.  Krip  hodisasi  deb,  deformatsiyaning  asta  -  sekin  oshishi  natijasida  tog` 
jinsining  oqish  xususiyatiga  ega  bo’lishiga  aytiladi.  Tog`  jinslarining  mexanik 
yemirilishiga qarshilik ko’rsatish ularning mustahkamligi bilan bog`liq. 
Mustahkamlik  tog`  jinslarida,  ayniqsa,  ohaktoshlarda  loy  zarrachalarining  soni 
oshgan  sari  ularning  siqilishga  qarshi  mustahkamligi  sezilarli  darajada  kamayadi. 
Mustahkamlik  jinslarning donadorlik tarkibiga ham bog`liq. Mayda zarrachali tog` jinslari 
yirik zarrachali tog` jinslariga nisbatan yuqori mustahkamlikka ega.  
Mustahkamlik  tog`  jinslarining  tarkibidagi  suv  miqdoriga  boqliq.  Masalan, 
qumtosh  va  ohaktosh  suv  bilan  to’yinganda  ularning  mustahkamligi  25  -  45  %  gacha 
kamayadi.  

Download 2,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   150




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish