Название Gruntlar haqida asosiy ma‘lumotlar



Download 298,53 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/17
Sana01.01.2022
Hajmi298,53 Kb.
#303971
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17
Bog'liq
Gruntlar haqida asosiy ma‘lumotlar



Gruntlar haqida asosiy ma‘lumotlar

Название


Gruntlar haqida asosiy ma‘lumotlar

Дата


25.06.2013

Размер


56.76 Kb.

Тип


Документы

скачать


To’liq konspekt su saytda shux2009@mail.ru Saydullayev SH

 

GRUNTLAR HAQIDA

 

ASOSIY MA‘LUMOTLAR

 

Reja:

 

1.1.Zamin va poydevor tushunchalari. Poydevorsozlik sohasi rivojlanishining

qisqacha tarixi

 

1.2.Gruntlarning tabiati va turlari

 

1.3.Gruntlarning qattiq zarrachalari va donadorlik tarkibi 

1.4.Gruntdagi suv va gazning turlari hamda xossalari

 

1.5.Gruntlarning tuzilishi

 

Adabiyotlar: 4 , 6, 7, 8, 9. 

1.1.Zamin va poydevor tushunchalari. Poydevorsozlik

 

sohasi rivojlanishining qisqacha tarixi

 

Inshootdan uzatiladigan bosimni o’ziga qabul qiladigan grunt qatlami zamin deyiladi.



Bunda tabiiy va sun‘iy zaminlar bir-biridan farqlanadi. Agar poydevor ta‘sir zonasidagi

gruntdan uning tabiiy tuzilishini o’zgartirmasdan foydalanilsa, u tabiiy zamin bo’ladi.

Sun‘iy zaminda esa grunt turli usullar bilan zichlanadi yoki qotiriladi.

 

Ma‘lumki, inshootni juda kamdan-kam holda yer sirti bo’ylab joylashtirish mumkin.



Chunki, yer yuzasidagi gruntlar namlik, harorat, shamol, o’simlik dunyosi, inson faoliyati

natijalari va shunga o’xshash omillar ta‘sirida o’zlarining shakli va tuzilishini doimiy

ravishda o’zgartirib turadi, natijada ularning yuk ko’tarish qobiliyati ko’pincha unchalik

yetarli bo’lmaydi. Bundan tashqari yer sirti bo’ylab quriladigan inshootning ustivorligi

ham birmuncha kam bo’ladi. Yuqorida bayon etilgan omillar inshootni yer sathidan biroz

quyiroqda joylashtirish zarurligini ko’rsatadi. Inshootni zaminning ishonchli qatlami bilan

bog’lovchi uning yer osti yoki suv ostida joylashadigan qismiga poydevor deyiladi.

Poydevor inshootdan tushayotgan yukni o’ziga qabul qiluvchi va uni zaminga uzatuvchi




hamda zaminning ustivorligini ta‘minlovchi konstruktsiyadir.

Zamin va poydevorlarni loyihalash va barpo etish bilan insoniyat juda qadim

zamonlardan beri shug’ullanib keladi. Eramizdan bir necha ming yillar ilgari ham Xitoy,

Hindiston, Yunoniston, Arabiston, Markaziy Osiyo va Yevropaning taraqqiy etgan

mamlakatlarida zaminga ko’p yuk uzatuvchi muhtasham bino va inshootlar barpo etilgan.

Misol tariqasida Nil daryosi sohilida bundan 4,5 ming yil avval qurilgan, zaminga 120

N/sm2 bosim uzatuvchi Xeops piramidasini keltirish mumkin. Zamin va poydevor turlarini

tanlash hamda ularni qurish haqidagi ma‘lumotlar eramizdan bir asr ilgari yashab o’tgan

rimlik me‘mor Vitruviyning «Arxitektura haqida o’nta kitob» asarida ham yozib

qoldirilgan. 

Agar tarixga nazar tashlasak, O’zbekiston hududida yashagan xalqlar ham qadimdan

ishonchli poydevorlarni qurish bo’yicha katta tajriba va bilimlarga ega bo’lganligiga guvox

bo’lamiz. Bobokolonimiz Abu Rayxon Beruniy o’zining geologiya va qurilishga oid

asarlarida zamin tayyorlash ishlariga jiddiy e‘tibor bilan yondoshish zarurligini alohida

ta‘kidlab o’tgan. Ajdodlarimizning poydevorsozlik bo’yicha bilim va tajribalari darajasini

Amir Temur, Zahiriddin Muhammad Bobur va ulardan keyingi davrlarda qurilgan

inshootlar misolida ham ko’rish mumkin.

Zamin va poydevorlarning birgalikda ishlashini ta‘minlash ayniqsa yirik gidrotexnika

inshootlari uchun juda muhimdir, chunki suvga to’yingan yoki suv ta‘sirida bo’lgan

gruntlarning xossalari, quruq holdagi gruntlarnikidan keskin farq qiladi. Ajdodlarimizning

gidrotexnika inshootlarini qurish sohasida ham katta tajribaga ega bo’lganligini X-asrda

Forish tumani hududida qurilgan Xon tug’oni yoki XVI-asrda barpo etilgan Abdullaxon

tug’onlarining konstruktsiyalari tasdiqlay oladi. 

Gruntlar mexanikasi, zamin va poydevorlar fanining zamonaviy asoslarini yaratishda

K.Tertsagi, N.M.Gersevanov, N.A.Tsitovich, M.I.Gorbunov-Posadov, D.Ye.Polshin,

B.I.Dolmatov, N.N.Maslov, A.I.Simvulidi, S.S.Vyalov va boshqalarning katta hissalari bor.

O’zbekiston olimlaridan G.O.Mavlonov, X.Z.Rasulov, T.SHirinqulov, Ye.S.Pesikov, I.O.Odilov

va boshqalar fanning asosiy qoidalarini Markaziy Osiyo mintaqalari sharoitlariga

muvofiqlashtirish va yanada rivojlantirish bo’yicha ilmiy tadqiqot ishlarini bajarganlar. 


Download 298,53 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish