1. Ustivorlik. Muvozanatning ustivor va noustivor shakllari haqida tushuncha. Kritik kuch. Siqilgan sterjenlarning ustivorligi

Ustivorlik. Muvozanatning ustivor va noustivor shakllari haqida tushuncha. Kritik kuch. Siqilgan sterjenlarning ustivorligi. Eyler formulasi va undan foydalanish chegarasi. Kritik kuchlanish. Egiluvchanlik.
Reja:
1. Ustivorlik. Muvozanatning ustivor va noustivor shakllari haqida tushuncha. Kritik kuch. Siqilgan sterjenlarning ustivorligi.

2. Eyler formulasi va undan foydalanish chegarasi. Kritik kuchlanish. Egiluvchanlik.

1. Ustivorlik. Muvozanatning ustivor va noustivor shakllari haqida tushuncha. Kritik kuch. Siqilgan sterjenlarning ustivorligi.

Amaliyotda konstruksiya elementlariga qo‘yiladigan mustahkamlik va bikirlik kabi talablardan tashqari, yana eng muhim bo‘lgan talablardan biri, ularning ustuvorligini ta’minlash muammosidir. Nazariy mexanika fanidan ma’lumki, absolyut qattiq jismlarning muvozanat holati uch xil bo‘ladi, ya’ni ustuvor, befarq va noustuvor. Misol sifatida vaznli sharikning muvozanat holatlarini keltirish mumkin:

Birinchi hol. Botiq sirtda turgan sharik biroz o‘z o‘rnidan qo‘zg‘atilsa, u og‘irligi ta’sirida o‘zining dastlabki muvozanat holatiga qaytib keladi. Demak, botiq sirtda turgan sharik muvozanat holati ustuvor bo‘lar ekan (16.1, a chizma).

Ikkinchi hol. Gorizontal tekislikda turgan sharikni biroz o‘z o‘rnidan qo‘zg‘atilsa, u o‘zining dastlabki muvozanat holatiga qaytib kelmasdan, boshqa joyda turib qoladi. Demak, gorizontal tekislikda turgan sharik muvozanat holati befarq bo‘ladi (16.1,b-chizma).
Uchinchi hol. Sharik qavariq sirtda turgan bo‘lsa, biroz o‘z o‘rnidan qo‘zg‘atilsa, sirtdan tushib ketadi. Demak, qavariq sirtda turgan sharik muvozanat holati noustuvor bo‘ladi