Nazorati va hisobi

Literature 
121 
 
 
122 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

10 
 
1. ELEKTR ENERGIYASINI NAZORAT QILISH VA HISOBLASHNING 
AVTOMATLASHTIRILIGAN TIZIMLARI (ENHAT) TUSHUNCHASI VA 
POG’ONALARI 
 
  
Hozirgi kunda keng  tarqalgan  ENHAT  tushunchasi, turlicha talqin qilinadi. 
Masalan,  “Energiya  resurslari  iste‟molini  hisobga  olishning  avtomatlashtirilgan 
tizimi”, 
“Energiya  resurslarini  nazorat  qilish  va  hisobga  olishning 
avtomatlashtirilgan  tizimi”,  “Energiyadan  foydalanishni  nazorat  qilish  va 
boshqarishning  avtomatlashtirilgan  tizimi”  ma‟nolarida  ifodalandi.  Keltirib 
o‟tilgan tushunchalarning barcha o„xshashliklarida ularga mutlaqo turli “falsafiy” 
ma‟no  qo„yilgan.  Chunki  hisobga  olish  –  bu  ko„proq  faqat  “qaydnomalarni 
bosmadan  chiqarish”  ma‟nosida  tushuniladi.  Shu  bilan  bir  vaqtda  “boshqarish” 
vazifasiga  hamda  parametrlarni  o„lchash,  tizimlarning  texnik  yaroqlililiklarini 
baholash,  ularning  ish  rejimlarini  tahlil  qilish  va  asosiysi  energiya  ta‟minoti  va 
energiyadan  foydalanishni  optimallashtirish  bo„yicha  yechimlarni  qabul  qilish  va 
amal qilish vazifalari kiradi.   
 
Bu  yerda  va  keyinchalik  ENHAT  tushunchasi  “elektr  energiya  iste‟molini 
nazorat qilish va hisobga olishning avtomatlashtirilgan tizimlari” sifatida tushunish 
kerak.  Shunday  qilib,  ENHAT  –  bu  elektr  energiya  iste‟molini  avtomatik  nazorat 
qilish  va  energiyadan  foydalanish  jarayonini  avtomatlashtirilgan  hisobga  olish 
tizimini  tashkil  etish  uchun  mo„ljallangan  texnik  va  dasturiy  vositalar  majmui 
hisoblanadi. 
 
Elektr energiya iste‟molini hisobga olishning qo‟llanilishi elektr energiya va 
quvvat  sarflari  haqida  oshkora  va  tezkor  axborotlarni  olish  imkonini  beradi.  Bu 
energiyani  tejash  texnologiyalarini  joriy  etish  uchun  asos  hisoblanadi.  Bundan 
tashqari,  ENHAT ning mavjud bo„lishi elektr energiyaga bo‟lgan to„lovning sifat 
jihatdan yangi shakllariga o„tish imkonini beradi. 
Umumiy  holda    ENHAT  tuzilmasini  quyidagi  to„rtta  pog„onaga  ajratish 
mumkin (1.1-rasm): 

---

11