Nazorat va muhokama uchun savollar

Nazorat va muhokama uchun savollar

1. 
   Reja va rejalashtirishning tavsifi, maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?
   

Korxonada rejalashtirish - bu boshqaruvning iqtisodiy usuli, istalgan kelajakni loyihalash jarayoni, shuningdek, unga erishishning samarali usullari. Rejalashtirishning vazifalari - korxonaning tashqi muhitini o'zgartirish istiqbollarini aniqlash, maqsadlar va rivojlanish strategiyalarini shakllantirish, ustuvor vazifalar va ularni hal qilish bo'yicha harakatlarni aniqlash. Shuningdek, zarur xarajatlar va natijalarni aniqlash, korxona holatini o'zgartirishni loyihalash, uning barcha bo'limlari ishini muvofiqlashtirish, bajarilishini nazorat qilish. rejalashtirilgan topshiriqlar kompaniyaning barcha bo'limlari tomonidan, erishilgan rejalashtirilgan natijalarni tahlil qilish. Menejer faoliyat doirasidagi asosiy yo'nalishlarni ongli ravishda belgilaydi. Binobarin, korxonaning ichki tabiati maqsadlar tizimiga asoslanadi. Kompaniyada rejalashtirishdan foydalanish sizga quyidagilarga imkon beradi: Kompaniyaning kelajakdagi rivojlanishini bashorat qilish; Korxonaning barcha resurslaridan yanada oqilona foydalanish; Bankrotlik xavfidan qochish; Ilmiy-texnikaviy siyosatni yanada maqsadli va samarali olib borish; Tashkilotda nazoratni yaxshilash; Kompaniyani kerakli ma'lumotlar bilan ta'minlash qobiliyatini oshirish. Korxonalarda rejalashtirishning quyidagi usullari qo'llaniladi: balans, hisob-kitob-analitik, grafik-analitik, dastur-maqsadli, iqtisodiy-matematik. Balans usuli resurslarga bo'lgan talablar va ularni qoplash manbalari, shuningdek, rejaning bo'limlari o'rtasidagi aloqalarni o'rnatishni ta'minlaydi. Rejani shakllantirish jarayonida firmalar balanslarni tuzadilar: ishlab chiqarish quvvati, moddiy, energiya, mehnat, moliyaviy, buxgalteriya. Reja ko’rsatkichlarini rejalashtirishda, ularning dinamikasini va ularga ta’sir etuvchi omillarning miqdoriy hajmini o’rganishda hisob-analitik usul qo’llaniladi. Demak, masalan, mehnat unumdorligi, mahsulot tannarxi, foyda, rentabellik kabi rejaning umumiy ko'rsatkichlari omillar bilan rejalashtirilgan. Korxonalarda rejalashtirishning texnik-iqtisodiy va operativ-kalendar turlari qo'llaniladi. Ular me'yorlar va standartlarga, shuningdek, rejalashtirilgan ko'rsatkichlar tizimiga asoslanadi. Normativ-huquqiy baza rejalashtirilgan qarorlarning progressivligini belgilaydi. Rejalashtirish davrini tanlashga qarab, "Zhemchujina Rossii" sanatoriysida rejalashtirish uzoq muddatli (10-15 yil), o'rta muddatli (5 yil), joriy (yillik) va operatsion (oy, o'n yillik, smena, soat) bo'linadi. ). yangi nuqtai nazar uzoq muddatli rejalashtirish strategik rejalashtirish hisoblanadi. Strategik reja dastur-maqsadli usul asosida ishlab chiqiladi va korxonaning kelajak uchun rivojlanish strategiyasini belgilaydi.

2. 
   Rejalashtirishning bozor iqtisodiyotiga mos tamoyillari va usullarichi?
   

Prognozlash va rejalashtirish nazariyasida xo ‘jalikka rahbarlik qilishning ma’lum fundamental qoidalari, ya’ni tamoyillari masalasi alohida o ‘rin egallaydi.
Bozor munosabatlari sharoitida bunday tamoyillar jum lasiga quyidagilar kiradi:
- llmiylik tamoyili;
- Rejalami m a’lum maqsadga yo‘naltirish tamoyili;
- Mutanosiblik va balanslilik tamoyili;
- Komplekslik tamoyili;
- Uzluksizlik tamoyili;
- Barqarorlik tamoyili;
- Tarmoq va hududiy rivojlanishning uyg‘unligi;
-Xalq xo‘jaligi va uning tannoqlari hamda korxonalar rivojlamshining uzviy 
birligini hisobga olish tamoyili.
Sanoat va uning tannoqlari, korxonalari, tashkilotlari faoliyatlarini 
rejalashtirganda yuqoridagi tamoyillarga to ‘la amal qilinsa topshiriqlarni
muvaffaqiyatli bajarish mumkin, iqtisodiy o‘sish kuchayadi va ishlab chiqarish samaradorligi albatta, ko ‘tariladi. Yuqorida keltirilgan tamoyillami amalga
oshirish uchun bir qator usullardan - balans, maqsadli, normativ, 
statistik-iqtisodiy, ko‘p variantli, iqtisodiy matematik matrisa 
usullaridan foydalaniladi.

3. 
   Rejalar tizimi nima? Uning bozor munosabatlariga mosligi nimalarda namoyon bo`ladi?
   

Ma`lumki, milliy iqtisodiyot, jumladan, sanoat iqtisodiyotini rivojlantirish uchun aniq topshiriqlar, yahni xo`jalik vazifalari va amaliy chora-tadbirlar belgilanadi. Ular reja shaklida namoyon bo`ladi. Reja – bu davlat ijtimoiy–iqtisodiy siyosatini, jamoa va shaxs o`z ishlarini amalga oshirishning asosiy vositasi hisoblanadi. Shu sababli reja va rejalashtirish masalasiga alohida ehtibor beriladi va ularning mohiyati, ahamiyati, mazmuni va vazifalarini chuqur bilish zaruriyati yuzaga keladi.
Reja – bu biror ish, dastur, tadbir va shu kabilarni amalga oshirishning oldindan belgilangan tartibi, loyihasi. Ko`pincha uni topshiriq deb ham ataydilar.
Ishlab chiqarish rejasi har xil bo`lishi mumkin. Masalan, ijtimoiy ishlab chiqarish rejasi yoki yagona xalq xo`jaligi kompleksining, ya`ni mamlakat xalq xo`jaligi rejasi, milliy iqtisodiyot va uning real tarmog`I rejasi (sanoat, qishloq xo`jaligi, qurilish, transport va h.k.lar rejasi).
Rejaning bir qancha shakllari mavjud:
vaqti va muddatiga qarab har qanday reja soatlik,

• 
  kunlik,
  
• 
  haftalik,
  
• 
  o`n kunlik,
  
• 
  bir oylik,
  
• 
  bir kvartallik,
  
• 
  bir yillik
  
• 
  bir necha yillik bo`lishi mumkin.
  

4. 
   Sanoat ishlab chiqarishi rejasining bo‘limlari va ko‘rsatkichlari.
   

Ishlab chiqarishni tashkil etishning partiyali usulida texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarning yomonlashuvi qonuniyati mahsulot ishlab chiqarish hajmining qisqarishi va nomenklaturasi, assortimentining kengayishi oqibati bo‘lib hisoblanadi. Partiyali usulda mehnatga haq to‘lash xarajatlari salmog‘i o‘sadi, mahsulot birligiga shartli doimiy xarajatlar ko‘payadi. Shuni ta‘kidlash lozimki, partiyali usullar oqimli usulida nisbatan farq qiluvchi texnik iqtisodiy shartlar bilan belgilanadi. Seriyali ishlab chiqarishda oqim usulida farq qiluvchi texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarning keskin yomonlashuviga olib kelishi mumkin. Shu bilan birga ishlab chiqarishni tashkil etishning partiyali usuli samaradorligini oshirish imkoniyatlari mavjud. Bu eng avvalo mahsulot ishlab chiqarish ma‘romiyligi, ixtisoslashuvi, proportsionalligi, paralelligi uzluksizligini oshirishga olib keluvchi rezervlardir. Ishlab chiqarish ma‘romiyligi imkoniyatidan foydalanish uchun ushbu holatga olib keluvchi omillarni aniqlash va ularni bartaraf etish tadbirlarini ishlab chiqish zarur.

5. 
   Biznes-reja nima? U qay tartibda tuziladi?
   

Biznes-reja - bu tadbirkor va investorlar uchun tushunarli shaklda g'oyani amalga oshirishga olib keladigan hujjat. U vaziyatni tahlil qiladi va tegishli tizimlarning mexanizmlarini tavsiflaydi.
Biznes-reja juda ko`p bo`limlardan iborat:
1. Rezyume (xulosa).
2. Korxona (firma) haqidagi mahlumotlar.
3. Tovar (mahsulot yoki xizmat) turlari.
4. Sotuv bozori.
5. Marketing strategiyasi.
6. Ishlab chiqarish dasturi.
7. Ishlab chiqarishni tashkil etish.
8. Korxonaning tashkiliy-reja shakli.
9. Moliyaviy reja.
10. Loyihaning rentabelligi

6. 
   Rejalashtirishni takomillashtirishning qanday yo‘llari bor?
   

Sanoat ishlab chiqarishini rejalashtirishni takomillashtirish sohasida eng avvalo, quyidagi vazifalarni hal etish lozim:
- rejalashtirishning mamlakat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishini tezlatishga, sanoatning ilg`or strukturasini shakllantirishga, uni balansli va mutanosib rivojlantirishga, ishlab chiqarishning iqtisodiy va ijtimoiy hamda ilmiy va texnikaviy salohiyatdan samarali foydalanishga tahsirini kuchaytirish;
- fan-texnika taraqqiyotini jadal va uzluksiz amalga oshirishni oqilona bashorat qilishga erishish;
- bashorat qilish bilan istiqbolli va joriy rejalashtirish o`rtasidagi aloqalarni mustahkamlash. Bu vazifalarni amalga oshirish texnologiyalaridan keng foydalanish;
- reja ko`rsatkichlar tizimini takomillashtirish, ularni pirovard natijalar sari yo`naltirishni kuchaytirish hamda mehnat, moddiy, moliya resurslaridan foydalanish samaradorligini, mahsulotning sifati va uni yangilash miqyoslarini aks ettiradigan ko`rsatkichlardan keng foydalanish.