Nazorat va avtomatlashtirish texnologik nazorat haqida tushunchalar Kirish 1

4.
 
Jarayonni optimallshtirish va takomillashtirish 
Texnologik jarayonlar darajasidagi boshqarish tizimlari real vaqt masshtabida, ya’ni texnologik 
jarayonlar bilan bir vaqtda ishlashi lozim. Bu holda boshqaruvchi hisoblash mashinasiga (BHM) axborotlar 
hajmi cheklangan massivlar shaklida emas, balki amalda cheksiz tasodifiy ketmaketliklar shaklida beriladi. 
Axborotlarni qayta ishlash esa cheklangan vaqt birligida bajariladi, ularning qiymati boshqarish vazifasi va 
obyektlarning dinamik xususiyatlariga bog‘liq.

---

9 
Bundan kompyuterlashni algoritmik ta’minlashda qo‘shimcha talablar vujudga keladi: ular o ‘zlarini 
iqtisodiy jihatdan oqlashlari lozim, ya’ni birinchidan, axborotni qayta ishlashga ketgan vaqt b o‘yicha, 
ikkinchidan esa BHM ning xotirasidan foydalanish hajmi bo‘yicha, boshqacha qilib aytganda kelayotgan 
axborotni o ‘z vaqtida ,,ko‘rib chiqish“ kerak. Bu talablarga iterativ siklik hisoblash (staxostik 
approksimatsiya yo‘li bilan hisoblash, rekursiv regressiya yo‘li va shu kabilar) usuli javob beradi.
Ulardan quyidagi masalalarni hal qilishda foydalanish mumkin:
1) texnologik nazorat va texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlarni hisoblash vazifalarini o‘rganganda kerakli 
foydali signalni ajratib olish;
2) ko‘p o‘lchashli, raqamli boshqirishda;
3) identifikatsiyalash va adaptatsiyalashda;
4) optimallash va koordinatlashda.
Texnik darajasi va murakkabligining ortishiga qarab kompyuterlash ni lokal, kompleks va 
integrallangan tizimlarga ajratish mumkin. 
Avtomatlashtirish tizimlarini joriy etishning asosiy roli samaradorlik, harakatchanlik darajasini 
oshirish va xodimlarning ishini engillashtirishdan iborat. Ushbu o'zgarishlar tufayli bozorda 
raqobatbardoshlik darajasi oshib bormoqda va resurs bazasidan kuchli foydalanish davom etmoqda.