Nazaruy materiallar semestr o’quv materiallari Ma’ruza mavzu 1

2. To’zg’uvchi moddalar bilan poroshoklar tayyorlash
Agar murakkab poroshoklar tarkibiga to’zg’uvchi moddalar kirsa (magniy oksid, talk, kaolin va boshqalar), bunday poroshoklarni tayyorlashda to’zg’uvchi moddalar eng oxirida qo’shiladi va uzoq aralashtirilmaydi. Chunki poroshoklarni yuqotish miqdori me'yoridan ortiq bo’lib qolish ehtimoli mavjuddir.
Rp.: Magnii oxydi
Vismuthi subnitratis ana 0,15
Misce fiat pulvis
Da tales doses N10
Signa. Kuniga bitta poroshokdan 3 mahal ichilsin.

Pasporti: Magniy oksid 1,5 g
0,15*10=1,5 g
Vismut subnitrat 1,5 g
0,15*10=1,5 g
m_umumiy =1,5q1,5=3,0
m 1 ta poroshokning og’irligi =3∕10=0,3 g

Tayyorlanishi: hovonchaga 1,5 g vismut nitrat asosidan solib, yaxshilab maydalanadi. Keyin uning ustiga 1,5 g magniy oksidi 2—3 bo’lakka bo’lib solinadi va bir xil poroshok hosil bo’lguncha aralashtiriladi. Tayyor poroshok 10 ta oddiy kogozga 0,3 g dan qadoqlanadi. So’ngra qog’oz xaltachaga solinib va unga tegishli yorliq yopishtiriladi.
3. Buyovchi moddalar bilan poroshoklar tayyorlash
Agar murakkab poroshoklar tarkibiga buyovchi moddalar kirsa (akrixin, etakridin laktat, riboflavin, metilen kuki, brilliant yashili va boshqalar), ular bilan poroshok tayyorlaganda alohida hovoncha va tarozilar ishlatiladi.
Dori moddalarni bo’yovchi xususiyatga ega bo’lishi va kam miqdorda yozilganligi uchun, havoncha va dastani ifloslanishi oldini olish maqsadga muvofiqdir.
Tayyorlash vaqtida rangli modda rangsiz moddalar o’rtasiga solib aralashtiriladi.
Rp.: Riboflavini 0,01
Sacchari 0,2
Misce fiat pulvis
Da tales doses N6
Signa. Kuniga bitta poroshokdan 3 mahal ichilsin.
Pasporti: Riboflavin 0,06 g
0,01*6=0,06g
qand poroshogi 1,2g
0,2*6 =1,2
m_umumiy =0,06q1,2=1,26g
m 1 ta poroshokning og’irligi 1,26∕6=0,21 g
Bu retseptni 2 xil tayyorlanishi mumkin:
1 usul rangli moddalar bilan poroshoklar tayyorlash.


Tayyorlanishi: hovonchaga 1,2 g qand kukunini solib maydalanadi. Maydalangan qandning 1G`2 qismini xavonchada qoldirib, uning ustiga 0,6 g riboflavin solinadi, yaxshilab aralashtiriladi va olib qo’yilgan rangsiz modda qanddan oz ozdan solib, aralashtirish davom ettiriladi. Bir xil rangli aralashma hosil bo’lgandan so’ng, tayyor poroshokni 0,21 g dan 6 ta mumli kapsulaga qadoqlanib, qog’oz xaltachaga solinadi.
2 usul bo’yovchi moddalar bilan poroshoklar tayyorlash “qavatlash” usuli bo’lib hisoblanadi.


Tayyorlanishi: havonchaga rangsiz moddaning qolgan qismi solinib, asta sekin bir xil rangli massa xosil bo’lguncha aralashtiriladi.
Tayyor poroshokni 0,21 g dan 6 ta mumli kapsulaga qadoqlanib, kogoz xaltachaga solinadi.