Nazariy tilshunoslik masalalari

6-seminar: Bilish yo’llari. Bilishning dialektik metodi. Umumiy va xususiy bilish yo‘llari
Reja:
1.Bilish yo’llari. Bilishning dialektik metodi.
2.Umumiy va xususiy bilish yo‘llari
Adabiyotlar
1.Bushuy T., Safarov Sh. Til qurilishi: tahlil metodlari va metodologiyasi. – Toshkent: Fan, 2007.
2. Каримов С. Назарий тилшунослик масалалари. Услубий қўлланма. Самарқанд: СамДУ нашри, 2014.
3.Нурмонов А., Исканdарова Ш. Тилшунослик назарияси. –Тошкент, 2008.
4.Тилшунослик назарияси ва методологияси. Тузувчи. – Х.Дадабоев. – Тошкент, 2004.
5.Nurmonov A. Struktur tilshunoslik: ildizlari va yo‘nalishlari. –Andijon. 2008.
6.Неъматов Ҳ., Ҳамроева Ш. Лингвистик тадқиқот методикаси, методологияси ва методлари. Магистрлар учун қўлланма.- Бухоро, 2004.
7-seminar: Matematik metodlarni tilshunoslikka tatbiq etish.
Reja:
1.Matematik metodlarni tilshunoslikka tatbiq etish.
2.Gaplarni matematik tavsiflash usullari.
3.Formal grammatika nazariyasi.
Adabiyotlar
1.Bushuy T., Safarov Sh. Til qurilishi: tahlil metodlari va metodologiyasi. – Toshkent: Fan, 2007.
2. Каримов С. Назарий тилшунослик масалалари. Услубий қўлланма. Самарқанд: СамДУ нашри, 2014.
3.Нурмонов А., Искандарова Ш. Тилшунослик назарияси. –Тошкент, 2008.
4.Тилшунослик назарияси ва методологияси. Тузувчи. – Х.Дадабоев. – Тошкент, 2004.
5.Nurmonov A. Struktur tilshunoslik: ildizlari va yo‘nalishlari. –Andijon. 2008.
6.Неъматов Ҳ., Ҳамроева Ш. Лингвистик тадқиқот методикаси, методологияси ва методлари. Магистрлар учун қўлланма.- Бухоро, 2004.
7.Rahimov A. Kompyuter lingvistikasi asoslari. –Toshkent, 2011.
8. Rahimov A. Kompyuter lingvistikasi. –Andijon, 2012.
7. QO‘SHIMCHA MATERIALLAR :
AMALIY MASHG‘ULOT UCHUN
keys-stadi
1.Antinomiyaning yuzaga chiqishida qanday dunyoqarashlar turtki bo‘ldi? (Dixotomiya haqidagi logik–mantiqiy bilimlar, falsafiy kategoriyalarga oid ta’limotlar).
2.Til va nutq antinomiyasini falsafiy jihatdan tushunib etishda qanday kotegoriyalar sabab bo‘lgan? (Mohiyat va hodisa, umumiylik va xususiylik, logik va tarixiylik, mavhumlik va konkretlik).
3.Qanday til metatil deyiladi? (Belgilar hamda muayyan tildan o‘zlashgan terminlar majmuidan iborat til)
4.«Til – struktura (sistema), til – me’yor , til – so‘zlovchining nutqiy faoliyati « ta’rifi kimga tegishli? (L.V.Shcherbaga)
5. Semiotikada qanday bo‘limlar o‘zaro farqlanadi? (Sintaktika, semantika, pragmatika)
6.Semiotikada belgilarning qanday turlari farqlanadi? (Tabiiy va sun’iy)
7.Fonemalar tilda qanday belgi hisoblanadi? (Signal belgilar)
8. Tilning asosiy belgisi nima? (So‘z)
9. O‘xshash, bir jinsli elementlardan tashkil topgan tizimlar qanday nomlanadi? (Gomogen)
10. Geterogen tizimlar, deganda nima nazarda tutiladi? (Kelib chiqishi jihatdan har xil, turli jinsli, «ko‘pqavatlilik» xususiyatiga ega tizimlar)
11. Tilning oraliq sathlarini ayting. (Morfonologik, frazeologik).
12. Tilshunoslikda qanday nazariyalar keng tarqalgan? (Substansional (ontologik) va (strukturalistik)
13. Til birliklariga struktur jihatdan aynan va bir xil, deb qarovchi nazariya qanday ataladi? (Izomorfizm).
14. Umumiy tilshunoslikning til va tafakkur munosabatlarini qanday soha tadqiq etadi? (Mentalingvistika)
15. Semema qanday belgilar yig‘indisi? (Semantik belgilar, ya’ni semalar)

NAZORAT TURLARI UCHUN TOPSHIRIQLAR

MAJMUASI

1. Til va nutq ziddiyatida anologiya va anomaliyaga doir qarashlarni keltiring

2. Sinxronik va diaxronik ziddiyat haqida fikr yuriting.
3. Sotsial (ijtimoiy) va individual ziddiyat borasida mulohaza bildiring.
4. Shakl va mazmun qarama-qarshiligining mohiyatini tushuntiring.
5. Lingvistikaning ob’ektini ochib bering.
6. Lingvosemiotikaning shakllanish omillarini bayon eting.
7. Shartli belgilar xususida mulohaza yuriting .
8. Ramz- simvollarni misollar yordamida oching.
9. Substitutlarni faktik materiallar misolida bayon eting.
10. Asosiy til birliklarini sanab o‘ting.
11. Til tizimining ochiqligini izohlang.
12. Tilning geterogen tizimligini bayon eting.
13. Fonetik-fonologik sathni izohlang.
14. Morfem-morfologik sathga baho bering.
15. Sintaktik sathning o‘ziga xosligini ayting.
16. Leksik-semantik sathni tasvirlang.
17. Lingvistik kategoriyalarni sharhlang.
18. Leksik-semantik tizimga xos jihatlarni bayon eting.
19. Til strukturasi nazariyasi haqida mulohaza bering.
20. Mentalingvistikaning asosiy yo‘nalishlarini bayon eting.
21.Kontensiv (kognitiv) mentalingvistika xususida fikr bildiring.
22. Lisoniy ma’no turlari va tiplarini sharhlang.
23. To‘g‘ri va ko‘chma ma’nolarning matndagi rolini ochib bering.
24. Nutq yuzaga kelishining bosqichlarini ko‘rsating.
25. Ikkitillilikning psixofizik va ijtimoiy hodisaligini izohlang.
26. Lisoniy me’yor tiplarini bayon eting.
27. Adabiy til ususllarini sharhlang.
28. Elat tilining o‘ziga xos jihatlarini ko‘rsating.
29. Milliy tilning shakllanishida asos bo‘luvchi omillarni bayon qiling.
30. Lisoniy munosabatlarning muhim jihatlari haqida fikr bildiring.
31.Til assimiliyasiyasining turlariga to‘xtaling.

“Nazariy tilshunoslik masalalari” predmetidan

TEST SAVOLLARI