Nazariy savollar. Bir qancha jinoyat sodir etish va uning ahamiyatini muhokama eting

Jinoyatning tamom bo‘lish vaqtini hamda jinoyatning ijtimoiy xavflilik darajasi.
Birnchi navbatda jinoyatning tamom bo’ish vaqtini aniqlash uchun qilmish tasvirlov usuliga ko’ra qanday turga tegishli ekanligini aniqlash lozim.
Tasvirlov usuliga ko’ra:
Moddiy tarkibli jinoyat bu jinoyatning tamom bo’lishi oqibat kelib chiqqan paytdan boshlab hisoblanadigan jinoyatdir.
Formal tarkibli jinoyat- jinoyat sodir etish boshlanishidayoq tamom bo’adigan jinoyatdir. Bunda oqibat yuz bergan bermagani ahmaiyatsiz.
Kesik tarkibli jinoyatda oqibat ham, oqibatga sabab bo’luvchi qilmishni oxiriga yetkazish ham talab etilmaydi.
O’z navbatida jinoyat kodeksi mana shu qoidalardan kelib chiqib, jinoyat qachon tugallanishini 13-moddada belgilab bergan


13-modda. Qonunning vaqt bo‘yicha amal qilishi
Qilmishning jinoiyligi va jazoga sazovorligi ana shu qilmish sodir etilgan vaqtda amalda bo‘lgan qonun bilan belgilanadi. Agar ushbu Kodeks moddasida harakat yoki harakatsizlik sodir qilish payti jinoyat tamomlangan payt deb hisoblangan bo‘lsa, ijtimoiy xavfli qilmish bajarilgan payt jinoyat sodir qilingan vaqt deb topiladi. Agarda ushbu Kodeks moddasida jinoiy oqibat yuz berishi bilan jinoyat tamom bo‘lgan deb hisoblangan bo‘lsa, jinoiy oqibat yuz bergan payt jinoyat sodir etish vaqti deb topiladi.

170-moddqa jinoyat aldash yoki ishonchni suiisteʼmol qilish harakati sodir etilgan vaqtdan emas, balki mulkdorga yoki boshqa mulkni qonuniy egallovchiga haqiqiy zarar yetkazilgan vaqtdan boshlab tugallangan hisoblanadi.

Shu bilan birga, jinoyatlar o‘z xususiyati va ijtimoiy xavflilik darajasiga ko‘ra: ijtimoiy xavfi katta bo‘lmagan; uncha og‘ir bo‘lmagan; og‘ir; o‘ta og‘ir jinoyatlarga bo‘linadi.
Ijtimoiy xavfi katta bo’lmagan:
Qasddan ….3 yilgacha
Ehtiyotsizlikdan 3-5 yilgacha.
Uncha og’ir bo’lmagan:
Qasddan 3-5 yilgacha
Ehtiyosizlikdan 5yildan …..
Og’ir jinoyatlar
Faqat qasddan 5-10 yil
O’ta og’ir jinoyatlar
Faqat qasddan 10 yildan….. yoki umrbod ozodlikdan mahrum qilish.
Ushbu kazus 170 Ya’ni aldash yoki ishonchni suistemol qilish yo’li bilan mulkiy zarar yetkazish moddasi 2-qism b bandi bilan javobgarlikka sabab bo’lsa, bazaviy hisoblash miqdorining 25 baravaridan 50 baravarigacha jarima 300 soatdan 360 soatgacha majburiy jamoat ishlari yoxud 2 yildan 3 yilgacha axloq tuzatish ishlari sanksiyalarini qamrab oladi hamda ijtimoiy xavfi katta bo’lmagan jinoyat turiga kiradi.
Shu bilan bir qatorda jinoyatlar ijtimoiy xavlilik darajasiga ko’ra asosiy tarkibli, yengillashtiruvchi tarkibli va og’irlashtiruvchi tarkibli jinoyatlarga bo’linadi.
170 Ya’ni aldash yoki ishonchni suistemol qilish yo’li bilan mulkiy zarar yetkazish moddasi 2-qism b bandi b bandi 170-modda 1-qismga nisbatan og’irlashtiruvchi tarkib. 170-modda 1-qism esa asosiy tarkibli jinoyat.
Jazo ta’yinlash esa jinoyat kodeksining 54-moddasi umumiy asoslaridan kelib chiqib ta’yinlanadi. Yani sud tomonidan jazo tayinlashda sodir etilgan jinoyatning xususiyati va ijtimoiy xavflilik darajasini, qilmishning sababini, yetkazilgan zararning xususiyati va miqdorini, aybdorning shaxsini hamda jazoni yengillashtiruvchi va og‘irlashtiruvchi holatlarni hisobga olinadi