Nazariy savollar. Bir qancha jinoyat sodir etish va uning ahamiyatini muhokama eting

B. ismli shaxsning sodir etgan jinoyati uchun sudlanganlik holatini bekor bo‘lishi masalalarini yoritib bering.

JAVOB
Yuqoridagi kazusimizga huquqiy jihatdan yechim beradigan bo’lsak, yuqoridagi muammolarga yechim berib o’tamiz :
1-masala. Jinoyatni jinoyat deb e’tirof uchun avvalo uning tarkibi bo’lishi lozim. Tarkibning 1 ta elmenti mavjud emas ekan, jinoyat tarkibi ham, jinoyat ham mavjud emas deb topiladi.
Qilmish tarkibiy qismi elementlari obyekt, obyektiv tomon, subyekt, subyektiv tomondan tashkil topgan.
Jinoyat subyekti-jinoyat qonunida nazarda tutilgan ijtimoiy xavfli qilmishni aybli tarzda sodir etgan, jinoiy javobgarlikka tortish yoshiga yetgan jismoniy shaxs.
Zaruriy belgilari
shaxs aqli raso ( belgilangan tartibda aqli norasolik javobgarlikka sabab bo’lmaydi)
subyekt yoshiga yetgan ( jinoyat sodir eta oladigan yoshga ega bo’lish)
jismoniy shaxs ( yuridik shaxslar javobgarligi jinoayt kodeksida mavjud emas)
bo’lishi lozim.
Subyekt – B ismli shaxs.
Obyekt-Jinoyat sodir etishda jinoiy tajovuz qaratilgan hamda jinoyat qonuni bilan qo’riqlanadigan ijtimoiy munosabat
Obyekt – shaxsning hayoti.
Jinoyatning subyektiv tomoni- jinoyat sodir etishning ichki tomon belgisi bo’lib, u shaxsning o’zi sodir etayotgan jinoyatiga aybning qasd yoki ehtiyotsizlik shaklidagi ruhiy munosabatida ifodalanadi. Subyektiv tomon aybdan iborat bo’lib, uning qasd va ehtiyotsizlik turlari mavjud.
Qasdda subyekt qilmishning ijtimoiy xavfliligini anglaydi, oqibatini oldindan biladi va shu oqibatning yuz berishini istaydi.
Ehtiyotsizlikda esa subyekt qilmishning ijtimoiy xafliligini anglaydi, uning oqibatiga ko’zi yetadi va ushbu oqibatni yuz berishiga ongli ravishda yo’l qo’yib beradi.
Subyektiv tomon – qasddan sodir etilgan
Jinoyatning obyektiv tomoni- jinoyat sodir etishning tashqi tomon belgisi bo’lib, harakat yoki harakatsizlik orqali sodir etiladi. Jinoyatning obyektiv tomoni zaruriy belgilari ijtimoiy xavfli qilmish, oqibat, qilmish va oqibat o’rtasidagi sababiy bog’lanish. Fakultativ belgilari esa vaqt, joy, sharoit, jinoyat sodir etish usuli, vositasi kabilar.
Obyektiv tomon – B ning janjal oqibatida poyabzal ustasining pichog’i bilan SH.ni bo‘yin old chap yon yuzasiga tan jarohati yetkazishi.
2-masala. Jinoyatning tamom bo’lish vaqtini aniqlash uchun qilmish tasvirlov usuliga ko’ra qanday turga tegishli ekanligini aniqlash lozim.
Tasvirlov usuliga ko’ra:
Moddiy tarkibli jinoyat bu jinoyatning tamom bo’lishi oqibat kelib chiqqan paytdan boshlab hisoblanadigan jinoyatdir.
Formal tarkibli jinoyat- jinoyat sodir etish boshlanishidayoq tamom bo’adigan jinoyatdir. Bunda oqibat yuz bergan bermagani ahmaiyatsiz.
Kesik tarkibli jinoyatda oqibat ham, oqibatga sabab bo’luvchi qilmishni oxiriga yetkazish ham talab etilmaydi.
O’z navbatida jinoyat kodeksi mana shu qoidalardan kelib chiqib, jinoyat qachon tugallanishini 13-moddada belgilab bergan