Nazariy o‟quv mashg‟ulotining o‟qitish texnologiyasi

Ikkinchidan, huquq buzilishi zid hatti-harakat hususiyatiga ega. Agar ijtimoiy 
xavf  –huquq  buzilishining  ichki  belgisi  bo‘lsa,  zid  hatti-harakat  uning  tashqi 
xususiyati  hisoblanadi.  Huquq  buzilishi  –huquqqa  qarshi  qaratilgan  va  ayni 
xolda  unga  teskari  hisoblanadi.  Ijtimioiy  xavflilik  qonun  buzilishining  zid 
hatti-harakatiga bog‘liq bo‘ladi. Agar xatti-harakat alohida olingan shaxs yoki 
jamiyat uchun xavfli hisoblansa, u vaqtda huquqiy normalar bilan man qilinadi. 
Huquq buzilishi ijtimoiy xavfli xatti-harakatning yuridik ifodasidir. 
Uchinchidan,  huquq  buzilishi  faqat  odamlar  tomonidan  sodir  etiladi.  Huquq 
tarixidan  ma‘lumki,  hayvonlar  ham  ba‘zi  vaqtlarda  qonun  buzilishining 
sub‘ekti  bo‘lib  hisoblangan.  O‘rta  asrlarda  ba‘zi  mamlakatlarda  to‘ng‘izlar, 
sichqonlar,  kalamushlar,  itlar  va  h.  k.  jinoyat  sodir  qilganlar,  shunga  ko‘ra 
barcha yuridik qoidalarga muvofiq, ularni sud qilishgan: bu haqda tergov olib 

---

borilgan,  ular  sudga  chaqiriq  varaqasi  orqali  chaqirilgan,  prokuror  va 
himoyachi sudda nutq so‘zlagan, sud hukmi chiqarilgan va ijro qilingan. 
Huquq  buzilishi  har  qanday  shaxs  tomonidan  emas  o‘zi  uchun  hisob  bera 
oladigan va muayyan xulq-atvorni boshqara oladigan shaxs tomonidan qilingan 
hatti-harakatdir.  SHuning  uchun  o‘ziga  xisobot  bera  olmaydigan  (yoki 
layohatsiz aqli norasolar) shaxslar, shuningdek, yoshlarning harakatlari qonun 
buzilishi hisoblanmaydi. 
To‟rtinchidan,  huquq  buzilishi  –  xatti-harakat  hisoblanib,  u  fikr,  tafakkur 
timsoli  emas.  Xulq-atvor  huquqqa  qarama-qarshi  harakatlarda  yoki 
harakatsizlikda  namoyon  bo‘ladi.  Qonun  buzuvchining  ijtimoiy  xavfliligi 
harakatning  «moddiyligi»da  namoyon  bo‘ladi.  Tafaqqur  o‘z-o‘zidan  ijtimoiy 
xavfning  aniq  va  holis  mezoni  bo‘la  olmaganidek,  kishi  xatti-harakatining 
qonuniyligi yoki noqonuniyligini ham belgilamaydi.  
Beshinchidan,  huquq  buzilishi  –  aybli  qilmishdir.  Agar  shaxsning  harakatida 
ayb  bo‘lmasa,  uning  harakati  huquq  buzilishi  hisoblanishi  mumkin  emas, 
garchi uning holati chetdan qaraganda huquq tartibotga qarama-qarshi ko‘rinsa 
ham. Masalan, zaruriy mudofaa holatida odam o‘ldirish. 
Xalqaro  huquq  –  davlatlar  o‘rtasidagi  munosabatlarni  tartibga  soladi. 
Xalqaro  huquq  milliy  huquqdan  farq  qilib,  bir  qator  o‘ziga  hos  xususiyatlariga 
ega.  Xalqaro huquqda  milliy  huquqiy  tizimdan  farqli ularoq oliy  organ  mavjud 
emas  va  tegishli  masalalar  xalqaro  munosabatlar  ishtirokchilarining  roziligi 
bilan tartibga solinadi. 
 Xalqaro  huquq  –  davlatlararo  tinchlik  va  xavfsizlikni  ta‘minlashga 
qaratilgan, xalqaro munosabatlarni rivojlantirishga xizmat qiladi hamda xalqaro 
huquq sub‘ektlari tomonidan yaratilgan yuridik normalar va ‗rintsi‘lar tizimidan 
iboratdir.