"Nazariy fizika va kvant elektronikasi" kafedrasining 2021 yil " " dagi "№ "-son yig‘ilishida muhokamadan o‘tgan va fakultet kengashida muhokama qilish uchun tavsiya etilgan

Elektrik modulyasiya
Tashqi elektr maydoni ba’zi bir kristallarning sindirish ko`rsatkichi, ellipsoidini uzgatiradi. Kristallarda tarqalayotgan elektromagnit nurlanish xarakteristikasi esa sindirish ko`rsatkichining ellipsoidi bilan aniqlanadi. Shu tufayli kristallardagi elektrooptik hodisasini yorug`’lik tulqinini tarqalishini boshqarish uchun ishlatilish mumkin, masalan uning qutblanishi, amplitudasini va fazasini o`zgartirishida.
Qutiblanishni modulyasiyasi
KDR kristallining -uqi bo`yicha kesilgan plastinkadan utayotgan yorug`’lik qaraymiz va unga uqiga parallel bo`lganan tashqi elektr maydoni ta’sir qilayotgan bo`lsin.
Bu holda bo`ylab tarqalayotgan yorug`’lik uchun ikkilanib sinishini yozish mumkin

bu yerda va lar tashki elektr maydonidagi ellipsoidning bosh uqlari yo`nalishlarini ifodalaydi va optik tenzorga parallel yo`nalishda quyilgan bo`ladi.
bo`lganandagi sindirish ko`rsatkichi
uqiga parallel elektr maydonining tashkil qiluvchisi.
Plastinka qalinligi bo`lsa signalning plastinkaga fazoviy kechikishi quyidagicha ifodalanadi

bu yerda kristallga quyilgan kuchlanish.

Fazani kechiktiruvchi plastinka qutiblanish holatini o`zgartiruvchi bo`lib hisoblanadi. Kurilgan holatda plastinkadagi fazaviy kechikish tashqaridan quyilgan kuchlanishga proporsional bo`ladi. Shunga binoan tashki elektr maydoni yordamida tushayotgan oqim qutblanishni kerakli holatgacha o`zgartirish mumkin.
Faraz qilaylikki tushuvchi yorug`’lik oqimi X uqi bo`yicha chiziq qutblangan bo`lib kristallning elektro optik uqi Z yo`nalishi bo`yicha tushayotgan bo`lsin. Bu holda elektr maydoni Z uqi bo`yicha yunalganda indusirlangan elektr vektori bosh uqlari va hisoblanadi (bu shartda KDR kristali tug’ri keladi) (Yariv 259 bet.7.3.shakl).
Shunga binoan chiqayotgan nurlanishning qutblanish ellepsi fazaviy kechikish G ning xar xil qiymatlarida (2G shaklda) ko`rsatgan kurinishga ega bo`ladi.
Fazaviy kechikish G=π ga tug’ri keluvchi, kuchlanishning yarim tulqin uzunligi deyiladi va bizning xoll uchun quyidagicha yoziladi

KDR kristallik muhitda Z uqi bo`yicha «yarim tulqin» kuchlanish lazeri ( =6328 A<sup>0</sup>) tulqin uzunligi uchun 9,3 kvyuga teng bo`ladi.
Bundan ko`rinadiki elektr maydoni ta’siri tufayli hosil qilingan ikkilanib sinish tufayli X uqi bo`yicha qutblangan va z=0 tekislik bo`yicha tushayotgan tulqin x uqi bo`yicha xam qutblanishga ega bo`lib keladi. Bundan tashqari y uqi bo`yicha qutblanish kattaligi qutiblanish oshgan sari X uqi bo`yicha qutblanish hisobiga oshib boradi va da kutblanish parallel bo`lib qoladi va bunga qutblanishning modulyasiyasi deyiladi.