Nazariy fizika kursi

= 
e E z = - D , E  
(8.48)
tuzatma yoki g ‘ alayonlanish sifatida qarash mumkin. Bu yerda 
E
tashqi 
elektr maydon kuchlanganligini bildiradi va tashqi elektr maydoni z 
o ‘ qiga mos y o ‘nalishda olinganD. 
= - e z  
komponenta 
z  
o ‘ qiga nisbatan 
dipol momentini bildiradi. 
Demak, elektronning to‘ la potensial 
energiyasi
U '( r ) = U
(r) + 
eE z
b o‘ ladi va statsionar holatlar uchun Shredinger tenglamasi quyidagicha 
ko‘rinish oladi:
h2
----- V fy + [{/(r) + eEz]y/= 
(8.49)
2m
Ushbu masalada g ‘ alayonlanish bo‘ lmaganida atomining elektroni 
uchun Shredinger tenglamasining xususiy funksiyalari va xususiy 
qiymatlari nolinchi yaqinlashishi sifatida tanlab olish mumkin. Elektr 
maydonining ta’ sirini hisobga olmagan holda atom kvant sathlarining 
energiyasini:
E = K
(8.50)
va tegishli to‘ lqin funksiyalarini:
V i = R J r ) Y , „ ( e , q »
 
(8.51)
orqali belgilash mumkin.
Ushbu paragrafga vodorod atomida ikkinchi kvant sathi 
( n = 2 
bo‘ lgan sath) ning ajralishi ko‘ rib chiqiladi, chunki birinchi sathda 
aynish mavjud emas va shu sababli spektrlaming ajralishi yuz bermaydi. 
Qayd etilgan kvant holatiga quyidagi to‘ lqin funksiyalari bilan 
ifodalangan to‘ rt holat mos keladi va ulami (8.51) dan osongina hosil 
qilish mumkin:
245

---

Y
200 = ^2о(Г)^0П
W
210
~ 
Я 21(г )У 10 
211 = ^2l(^”)^ l 
Y
21,-1 = ^2l(r)^l,-l
Demak (2.81) ga binoan
Y =
-
-X ,
- c o s
9 ,Y . _
- s m f l e
(8.52)
(8.53)
•xMtt l“ 
V4