Nazariy fizika kursi

N a
- natriy 
elementidan boshlab 
A r
- argon gacha to‘ ldirib boriladi. 
A r
zaryadini 
bittaga oshirilsa va bitta elektron qo'shilsa, 
К
- kaliy elementi hosil 
boiadi. Davriy sistemaning bosh qismida elektron qobiqlar to la
toldirilgan bo‘ ldi va shuning uchun davrdagi elementlar soni oxirgi 
element elektronlarining to‘ la soniga teng boiadi. Lekin uchinchi 
davrdan boshlab bu tartib buziladi va keyingi davrlarda qobiqlaming 
to‘ ldirilish jarayoni yanada murakkablashadi.
Ishqoriy 
metall 
atomlarida 
murakkab 
atom 
elektronining 
energiyasi 
n
bosh kvant soni bilan bir qatorda 
I
orbital kvant soniga 
bog’ liqligi yanada yaqqolroq namoyon boiadi. Shuning uchun, 
elementlar elektron tuzilishi qonuniyatlarini tasvirlashda 
n
bo‘ yicha 
qobiqlaming 
toidirilish 
tartibinigina 
emas, 
balki 
I
bo‘ yicha 
qobiqchalaming 
toldirish 
tartibi 
ham 
sezilarli 
darajada 
katta 
ahamiyatga ega boiadi.
Elementlarning 
elektron 
tuzilishi 
tasvirlangan 
3-jadvaldan 
ko‘rinadiki, oraliq guruh elementlari uchun yuqori qobiqning s holatlari 
pastki qobiqning 
d
va/holatlaridan avval toldirila boshlaydi. Bu effekt 
birinchi b o iib
К
- kaliy atomida kuzatiladi. Kaliy atomining tashqi 
elektroni 
3d
holatda emas, balki 
4s
holatda joylashgan. Chunki, optik va 
kimyoviy jihatdan 
К
atom s-holatda bitta tashqi elektronga ega boigan 
L i
va 
N a
atomlariga juda o ‘ xshash. Shuning uchun,