Nazariy fizika kursi

m
natijaga kelinadi. Demak, (8.84) va (8.97) formularga asosan, 
En 
statsionar holatdan 
Em
statsionar holatga o ‘ tish ehtimolligini quyidagi 
formula orqali ifodalash mumkin:
47
T “
 
i
 
t~>
p = ^ - \ w
(ft) )■ 
(8.98)
mn 
4
.2
wn \ 
mn }\ 
V 
/
n
Juda muhim natijaga ega b o‘ lindi. 
Pm„ *
0 b o‘ lishi uchun 
Wm
>i 
) ф
0 
bo‘ lishi shart, ya’ ni 
En
sathdan 
Em
sathga o ‘ tish mavjud bo‘ lishi uchun
ta’ sir etuvchi g ‘ alayonlanish spektrining ichida 
~ E« )
chastotaga teng bo'lgan chastota albatta mavjud b oiish i kerak. 
Boshqacha aytganda, o lis h jarayoni rezonans xarakterga ega b oiib ,
kvant sistemasi esa 
0)nm
Bor chastotalariga teng b oigan xususiy 
chastotali ossillatorlaming 
to‘ plami 
shaklida qarash mumkin. 
O ’ zgaruvchan tashqi g ‘ alayonlanish ta’ sirida sistemadagi faqat shunday 
ossillatorlar 
uyg‘ onish 
holatiga 
keladiki, 
ulaming 
chastotalari 
g ‘ alayonlanishda ishtirok etuvchi chastotalar bilan mos kelishi kerak.
Shunday qilib, sistema g ‘ alayonlanish ta’ sirida dastlabki statsionar 
holatdan istalgan boshqasiga o ‘ tadi. Olingan (8.98) formula diskret
257

---

spektr sodir boiadigan o ‘ tishlar uchun keltirib chiqarilgan. Ammo, 
uzluksiz spektr holatlari orasida g'alayonlanish ta’ sirida beradigan 
o'tish ehtimolliklarini hisoblash uchun keltirib chiqariladigan formulaga 
olingan (8.98) ifodaga nisbatan bir qator o'zgartirishlar kiritish lozim. 
Uzluksiz spektr holatlarini aniqlovchi va shuning uchun ham uzluksiz 
qiymatlar qatorini qabul qiluvchi kattaliklar to'plami O' harf bilan 
belgilanadi, 
da
belgisi 
ostida 
esa, 
shu 
kattaliklar 
bo‘ yicha 
differentsialni 
tushunish 
darkor. 
Masalan, 
erkin 
zarrachalar 
impulslarining