Nazar Eshonqulning “Urush odamlari” qissasida Normat xarakteri dinamikasi

ACADEMIC RESEARCH IN EDUCATIONAL SCIENCES 
VOLUME 2 | ISSUE 9 | 2021 
ISSN: 2181-1385 
Scientific Journal Impact Factor (SJIF) 2021: 5.723 
Directory Indexing of International Research Journals-CiteFactor 2020-21: 0.89 
DOI: 10.24412/2181-1385-2021-9-901-905 
Academic Research, Uzbekistan 904  www.ares.uz 
Aslida, begunoh farzandlarning yetim bo‟lib qolishlariga, farzandlarini 
yo‟qotgan ota-onalarning oh-u nolalariga, turfa xiyonatlarga –barchasiga mana shu 
padarqusur urush sababchi edi.Urush hech kimni ayab o‟tirmasdi.Normat urushdan 
qaytgach yangi orzular qilib, urushda to‟kkan qonlarini mehnat orqali yuvishni 
istagan bo‟lsa ham, urush bunga aslo yo‟l bermadi. Uning o‟zi ham bir safar otasining 
unga aytgan gaplarini eslaydi:”
Odam qoni oqqan joyda mehr-oqibat,baraka 
ko’tariladi.U yerning 
nonini yegan qonxo’r bo’ladi,deyar edi otam 
bechora.Payg’ambarcha 
umr 
ko’rib,odam 
o’ldirmay 
ketdi.Hatto 
uyini 
talayotganlarida ham qo’liga miltiq olmadi.Kim qo’liga miltiq tutsa,u urush 
odamidir,u odamning o’zini ham urush halok qiladi ”,der edi. 
Darhaqiqat, Normat miltiq tutib urushga kirgan, ko‟p odamlarning qoniga 
zomin bo‟lgan shaxs ham edi.Urushdan sog‟ qaytgan bo‟lsa ham, undan minglab 
kilometr olislarda yashasa-da, urush o‟zining sovuq nafasini bu yerlarga ham yetkaza 
oldi, uning solgan jarohatlari bitmadi va bir oilaning fojiali qismatiga sabab bo‟ldi.
XULOSA
 
Xulosa o‟rnida shuni ta‟kidlash joizki, yozuvchi Normat taqdiri misolida 
urushning insonlar qalbida dog‟lar qoldirishini, ulkan fojialar keltirib chiqarishini 
ochib bera oldi. 
Qissa boshidan buyon Normat xarakteri bir necha marta o‟zgarib bordi.Asar 
boshida kamgap,or-nomusli qiyofada namoyon bo‟lgan bo‟lsa,asar o‟rtasida biroz 
ezma,vaysaqi qiyofada namoyon bo‟ldi. 
Asar oxirigacha Normat o‟zi bilan o‟zi kurashdi, bir tomonda nomus tuyg‟usi 
uni qiynadi yana bir tomonda esa farzandlariga bo‟lgan mehri ustun keldi,Mallaboyni 
uchratgandan so‟ng ruhiyatida chuqur o‟zgarishlar bo‟ldi, urushning uning boshiga 
solgan muammosi Mallaboynikiga qaraganda arzimas bo‟lib tuyuldi, rafiqasi 
Anziratni kechirmoqchi ham bo‟ldi, ammo yana bir xiyonatni ko‟tara olmadi, 
Mirzaqulni ham xotinini ham otib tashladi va o‟z joniga qasd qildi. Bir oila xazon 
bo‟ldi. Muallif bunday oilalar juda ko‟p ekanligini kichkina Tersota qishlog‟i va 
Normat taqdiri misolida ochib berdi. 
REFERENCES
1. Nazar Eshonqul, “Urush odamlari”, Toshkent Yangi nashr. 2019. 
2. B.To‟xliyev “Adabiyot o‟qitish metodikasi” Toshkent. 2008-y. 
3. Q.Yo‟ldoshev “Yoniq so‟z” Toshkent 2006-y 
4. Hozirgi adabiy jarayon. O‟quv qo‟llanma. 

---