Nawayi mámleketlik pedagokikaliq institutinio Ózbek tili hám ádebiyati fakulteti Qaraqalpaq tili

BETLIK ALMASIĞI 

---

Zatlardı
hám basqa da nárselerdi anıqlap, tastıyıqlap kórsetetuǵın óz 
sózine ózlik almasıǵı delinedi. Ózlik almasıǵı ataw formasında 
qollanılǵanda, kóbinese tartımlanǵan atlıqlardıo aldında keledi hám sol 
sózdio anıqlawshı xızmetin atqaradı. Ózlik almasıǵı kóplik, tartım, seplik 
qosımtaları menen úsh bette túrlenedi, seplenedi. Mısalı: Ózim-men, 
ózimseo, ózi, ózlerimiz, ózlerioiz, ózleri. Ózlik almasıǵı seplik qosımtaları 
menen seplengende, tartım jalǵawlı túrinde qollanıladı. Ózlik almasıǵı 
betlik almasıǵı menen dizbeklesip te qollanıladı. Bunday jaǵdayda ózlik 
almasıǵı tartım jalǵawlı keledi de, kóbinese ataw seplikte turadı: men 
ózim, sen ózio, ol ózi, biz ózimiz, siz ózioiz, ol ózi. 
ÓZLIK ALMASIǴI

---

Zatlardi, adamlardi siltep kórsetiw ushin qollanılǵan almasiqlarģa siltew 
almasiģi delinedi. Siltew almasiģi mánisinde bul, sol, usi, ol, áne, mine, minaw, 
ana, anaw t.b. sózler qollaniladi. Siltew almasiqlari siltep kórsetiletuģin 
zatlardio aldinda qollanilip, qaysi?, qáne? sorawlarina juwap beredi. Misali: 
Atizimizda ashilip atırǵan paxtalar kóp. Bul paxtalar birneshe mıo tonnalardi 
quraydi. Áne, suliw kórinisli awillar. Siltew almasiqlari kóplik, tartim, betlik 
hám seplik qosimtalari menen túrlengende, zatliq máni bildiredi. Siltew 
almasiqlarinan áne, mine, ánekey, minekey siyaqli túrleri kóplik, seplik 
qosimtalari menen túrlenbeydi. Siltew almasiqlari juplasip qollanılǵanda 
aralarina defis qoyilip jaziladi. Misali: anaw-minaw, anaģan- minaģan, oģan-
buģan, oni-buni hám t.b.