Nawayi kan-metallurgiya kombinati nawayi mamleketlik kanshilik insituti nokis filiali

e\< ’
Ia'hfb tXatl

Y'rnaal *» hw
jstvimmi
ЫЫцаожЫ *ЫЫ
< MS Lcaramg

М*уИН4Ш

Ata (nr
-Момй'
1 hmiU
rlroai
OLA!
WaMCT
JfM*miaLMS
«$w>
Dofcm

Diwilk y^Wh tmfasiwHm berjxveCi 0»*>1|ЦИЧУ1Ль I !»»nb'«CMS * СОД&Ш МпМШМ Svf>

A BOXTMS
AMHROCMS

frttpa
limib
К nO>

Woddrm

Zikuh

9.2-rasm. Elektron ta’limni tashkillashtirishda ishlatiladigan dasturiy

ta’minotlar strukturasi

LMS bu o‘quv jarayonini boshqarish degan ma’noni bildiradi va u kompyuter tizimlari yordamida onlayn kurslami hosil qilish va u tinlovchilarga o‘quv materialami tarqatishda keng qo‘llani ladi. LMS tizimi butun o‘quv jarayonini boshqarish imkonini yaratadi, ya’ni tinglovchini registratsiya qilishdan boshlab barcha natijalami saqlashgacha bo‘lgan jarayonlami o‘z ichiga oladi. LMS tizimi masofaviy ta’iimni asoslaridan biri hisoblanadi⁶⁹.

Hammamizga ma'lumki, har bir universitet yoki ta’lim muassasi o‘z ta’lim jarayonini boshqarish uchun zamonaviy texnologiyalardan kelib chiqqan holda, o‘zining virtual axborot ta’lim muhitini yaratishga harakat qiladi. Hozirgi vaqtga kelib, virtual axborot ta’lim muhitini yaratishning hojati qolmagan, chunki Web muhitiga moslashgan har xil turdagi dasturiy majmualar jonkuyar dasturchi va ta’lim sohasida ishlab kelayotgan

xodimlaming hamkorlikda ishlashlari shuningdek, ta’limga yo‘naltirilgan fondlar tomonidan qo‘llab quwatlanishi natijasida, erkin va oehiq kodli dasturiy ta’minotlar yaratilgan.

LMS tizimi har xil dasturiy platformalarda yaratilib, ularga PHP, .Net yoki Java kabilar yordamida ishlab chiqiladi sababi ular ma’lumotlar bazasiga, ya’ni PostgreSQL, MySQL yoki SQL Server ulanadi. LMS tizimi oehiq kodli va kommersiyaga mo‘lljalangan bo‘lishi mumkin. Bu tizimdan personalni boshqarish va baholash tizimini boshqarishda foydalaniladi. Siz o‘z kursingizni yaxshi ishlashini boshqarishingiz mumkin. Yaxshi LMS tizimlar barcha ma’lumotlami yig‘ish va ulami qayta ishlash imkonini yaratadi⁷⁰.



Kunb’ni

* «1П

9.3 - rasm. LMS tizimida ishlash texnologiyasi

Quyida maosafaviy ta’lim jarayonini tashkillashtirish ‘mkoniyatini beruvchi erkin va ochiq kodli LMS dasturiy majmualaming nomlari va ulaming asosiy imkoniyatlari bo‘y‘cha ma’lumotlami ko‘r‘b chiqamiz.

Atutor — Ochiq kodli, veb muhitida ta’lim jarayonini boshqamvchi LMS tizimi hisoblanadi. Tizimda mavjud o‘q‘tish modullari: Fomms, Materials, Messenger, Chat, Exercises, Group work, Student tracking va boshqa modullari mavjud. Tizim bir nechta standartlami qo‘llab quwatlaganligi sababli, internet orqali jismoniy nuqsonga ega bo‘lgan o‘quvchi-talabalar tizim orqali o‘quv resurslardan foydalanishlari mumkin.

Moodle - Web muhitida o‘q‘tish va on-line rejimdagi darslami tashkil qiluvchi kuchli pedagogik dasturiy majmua hisoblanadi. Tizimda mavjud o‘q‘tish modullari: Fomms, Materials, Messenger, Chat, Exercises, Group work , Student tracking va ancha ko‘p bo‘lgan boshqa modullari mavjud. Boshqa LMS lar singari IMS, SCORM va boshqa standartlami qo‘llab quwatlaydi. SCORM yoki Shareable Content Object Reference Model, konkret usullar asosida o‘quv jarayonini boshqarishning yaratishni o‘rganada va boshqa SCORM asosida yaratilgan tizimlar bilan mosligini amalga oshiradi. SCORM aosoini ikki narsa tashkil etadi: tashkil

etuvchilari va axborot almashish paketlari⁷¹.

Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, boshqa LMS tizimlarga qaraganda eng ko‘p qo‘shimcha plagin va modullari mavjud bo‘lgan dasturiy majmua aynan, Moodle dasturiy majmuasi hisoblanadi.

Hozirgi vaqtda dunyoning ko‘p davlatlarining o‘quv muassasalarida masofaviy ta’lim jarayonini aynan Moodle dasturiy majmuasidan foydalangan holda tashkillashtirilmoqda.

Ochiq kodli Moodle dasturiy majmuasi o‘quv jarayonini boshqamvchi Web ga yo‘naltirilgan maxsus tizim bo‘lib, internet tarmog‘ida foydalanishga mo‘ljallanilgan. Tizimni yaratishda ochiq kodli dasturiy ta’minotlardan foydalanilgan. Uni ‘shlatish uchun ma’Iumotlar omborini boshqarish dasturi (MySQL yoki

PostgreSQL), PHP protsessori, Web xizmati dastur (Apache yoki IIS) lari sozlangan server zarur. Opersion tizim sifatida ixtiyoriy keng tarqalgan tizimlardan biridan foydalanish mumkin (Windows, Linux, Unix va boshqalar).