Navoiy viloyati pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish instituti kimyo va ekologiya kafedrasi

21 - ma’ruza 
Mavzu:   Kimyo fanida komp’yuter dasturi. 
 
Ma’ruza rejasi : 
1.  Umumiy ta’limda kimyo fanini komp’yuter dasturlarida o’rganishning    
ahamiyati 
2.  Kimyo  fanining  laboratoriya  mashg’ulotlarini  o’tishda  komp’yuterli 
dasturlarning o’rni 
3.  Kimyo fanini komp’yuter dasturlarida  o’rganishning  afzalliklari. 
 
 
Kasb-hunar 
kollejlarida 
bo’lg’usi 
kichik 
mutaxassislar 
kasbiy 
tayyorgarligiga yuqori talablar qo’yilmoqda. Kichik mutaxassislar ishlab chiqarish 
jarayoniga    tezkor  usulda  ko’nikib  ketishlari  uchun  kasbiy  tayyorgarligining 
safarbarlik  ko’rsatkichlari  yuqori  va  tezkor  xarakterda  bo’lishiga  erishmog’i  
lozim.  Jumladan, kichik mutaxassislarni kimyo yo’nalishida tayyorgarlik sifatini 
oshirish  dolzarb  muammolardan  hisoblanadi.    Zotan,    kimyo  kabinetlarining 
yetarli jihozlanmaganligi,  kimyoviy reaktivlarning yetarli emasligi har doim ham, 
frontal  o’qitish  imkonini  bermaydi.  Shuning  uchun  ham  kimyo  ta’limining 
interaktiv metodlaridan biri  komp’yuter dasturlari  asosida o’qitish hisoblanadi. 
 
Bu  yerda  albatta  o’rta  umumiy  ta’limda  kimyo  dasturini  nechog’lik 
o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilganligi kasb-hunar ta’limidagi kimyo o’qitishni 
yangi sifat darajasiga ko’tarish imkonini beradi. 
 
Kasb-hunar  kollejlarida  kimyo  fanini  komp’yuter  dasturlarida  o’rganish 
mantiqiy – strukturasini tuzishdan boshlanadi. Mantiqiy, strukturani  tuzish uchun 
kasb-hunar  kollejlarida  o’rganilayotgan  kimyo  kursi  mazmuni  ayrim  bloklarga 
yoki  modullarga  bo’linadi.  Har  bir  modulning  nomi  va  nomeri  bo’ladi.  Shuning 
bilan  birga  har  qaysi  modul  qaysi  chorakda  necha  soat  davomida  o’rganilishi 
ko’zda tutiladi. 
 
Kimyo  fanining  laboratoriya  mashg’ulotlarini  o’tishda  komp’yuterli 
dasturlarning  o’rni  beqiyosdir.  Bu  yerda  o’quvchi  komp’yuterdan  laboratoriya 
mashg’ulotining  yozma  tavsiloti  bilan    tanishadi,  xavfsizlik  texnikasi  qoidalarini 
o’rganadi.  Keyingi  bosqichda  laboratoriya  mashg’uloti  uchun  kerakli  jihozlarni 
tanlaydi.  Ularning ishga yaroqliligini komp’yuterlardan tekshirib oladi.  

---

 
59 
 
 
Galdagi vazifa komp’yuterda laboratoriya jixozlarini yig’ish va ish holatiga 
keltirish.  Laboratoriya  jihozlari  yig’ilib,  texnika  xavfsizligi  qoidalariga  amal 
qilinganidan  keyin  bevosita    laboratoriya  ishini  komp’yuterlarda  bajarishni 
boshlash  mumkin.  Buning  uchun  kerakli  moddalar  kerakli  miqdorda  kimyoviy 
reaksiyaga  kiritiladi  va  kutilgan  sifat  va  miqdordagi  kutilgan  rangdagi  yangi 
xossalarga ega bo’lgan yangi kimyoviy modda olinadi.  Olingan  yangi moddaning 
sifatlari  kimyoviy  ko’rsatkichlari,  laboratoriya  mashg’uloti  tafsilotida  keltirilgan 
manbalarga  solishtiriladi.  Agarda,    laboratoriya    mashg’uloti  uchun  tayyorlangan  
yuriqnomadagi  ma’lumotlar  yetarli  bo’lmasa,  o’quvchi  darsliklarga,  elektron 
darsliklarga murojaat qiladi.  
 
Xulosa  qilib  aytganda,  kimyo  fanini  komp’yuter  dasturlarida  o’rganish 
quyidagi afzalliklarga ega ekanligi bizning tajribalarimizda o’z  tasdig’ini topdi.  
 
Birinchidan:  O’quvchilar  kimyodan  laboratoriya  mashg’ulotini  mustaqil 
bajarishadi. Natijada o’quvchilarda o’z-o’ziga ishonchi, mustaqil fikrlash darajasi 
ortadi.  
 
Ikkinchidan:   Laboratoriya mashg’ulotlarini bajarishda texnika xavfsizligi 
qoidalari  aniq  bajariladi,  aks  holda  komp’yuter  o’quv  faoliyatini  to’xtatishgacha 
olib boradi.  
 
Uchinchidan: Kollej o’quvchilarini kimyo dasturlarini komp’yuter dasturlari 
asosida  o’rganishi  jarayonida  qimmatli  kimyoviy  modda  va  reaktivlar  iqtisod 
qilinadi.  
 
To’rtinchidan:  O'quvchilarning  komp’yuterda  mustaqil  ishlash  bilim  va 
ko’nikmalari aniq misollarda mustahkamlanadi.