|
Tovush bosimi - tovush toʻlqini suyuq yoki gazeimon muhitdan oʻtayotganda ularda vujudga keladigan qoʻshimcha bosim. Tovush bosimi bosimning oʻzgaruvchi qismi, yaʼni chastotasi tovush toʻlqinining chastotasiga teng boʻlgan bosimning oʻrtacha qiymatdan oʻzgarishidir. Tovush bosimi tovushning asosiy miqdoriy xarakteristikam hisoblanadi. Xapqaro birliklar tizimi SI da paskalda oʻlchanadi.
Xalqaro birliklar tizimidagi (SI) o'lchov birligi vatt taqsim kvadrat metrni (Vt/m2) tashkil etadi. Chiziqli to'lqini uchun tovush intensivligini p0 tovush bosimi amplitudasi va v tebranish tezligi bilan ifodalash mumkin:
Zs-muhitning akustik qarshiligi
Shumomer - tovush darajasini ob'ektiv o'lchash uchun asbob. Ushbu parametrni ovoz balandligi bilan aralashtirib yubormaslik kerak. Har bir ovoz o'lchagich ham ovoz balandligi o'lchagichi emas. Ushbu qurilmalarga talablarni belgilovchi rus va xalqaro standartlar mavjud. Rossiyada ГОСТ 17187-2010 (IEC 61672-1: 2002) standarti qo'llaniladi. Evropa mamlakatlarida ovoz balandligi o'lchagichlari uchun o'z standartlari mavjud, ammo ularning barchasi IEC standartlarining talablariga javob beradi. AQSh ajralib turadi, bu erda ANSI standartlari qo'llaniladi (xususan ANSI S1.4), ular Evropa standartlaridan keskin farq qiladi. Shumomer tarkibida yo'naltiruvchi mikrofon, kuchaytirgich, to'g'rilash filtrlari, detektor, integrator (ovoz balandligi o'lchagichlarni birlashtirish uchun) va indikator mavjud. Aslida, ovoz balandligi o'lchagichi desibellarda kalibrlangan voltmetr ulangan mikrofondir. Mikrofon chiqishidagi elektr signal dastlabki ovoz signaliga mutanosib bo'lganligi sababli, mikrofon membranasida ishlaydigan ovoz bosimi darajasining oshishi voltmetrga kirishda elektr tokining kuchlanishini mos ravishda ko'payishiga olib keladi, bu esa desibellarda kalibrlangan indikator moslamasi yordamida ko'rsatiladi. Nazorat qilinadigan chastota diapazonidagi ovoz bosimi darajasini o'lchash uchun, masalan, 31.5; 63; 125 Gts va hokazo, shuningdek, A chastota bo'yicha sozlangan ovoz balandligini (dBA) o'lchash uchun, turli chastotadagi tovushlarni odam qulog'ining o'ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda, mikrofondan chiqqanidan keyin signal keladi, lekin voltmetrga kirishdan oldin tegishli elektr filtrlari orqali o'tadi. Ovoz balandligi o'lchagichining umumiy sxemasi uning xususiyatlari inson qulog'ining xususiyatlariga yaqin bo'lishi uchun tanlanadi.Quloqning sezgirligi tovushning chastotasiga ham, uning intensivligiga ham bog'liq bo'lganligi sababli, turli xil shovqin intensivligiga mos keladigan ovoz balandligi o'lchagichlarida bir nechta filtr to'plamlari qo'llaniladi. Ushbu filtrlar sizga ma'lum bir tovush kuchida quloqning chastota javobini simulyatsiya qilish imkonini beradi. Ushbu filtrlar A, B, C, D. deb nomlanadi. Ularning amplituda-chastota xususiyatlari GOST 17187-81 standartida berilgan (bekor qilingan IEC 651 ga mos keladi).A filtri o'rtacha shovqin darajasida "o'rtacha quloq" ning chastotasi javobiga, B filtri esa shovqin darajasi past. D filtri samolyot shovqinini baholash uchun ishlab chiqilgan.
Hozirgi vaqtda shovqinni normalizatsiya qilish uchun faqat A va C filtrlaridan foydalaniladi (ikkinchisi shovqinning eng yuqori darajasini hisoblash uchun ishlatiladi). Ovoz balandligi o'lchagichlarining so'nggi ersiyalari B va D filtr talablarini o'rnatmaydi.
VS-2000 ovoz o'lchagichi (raqamli ovoz balandligi o'lchagich) o'rganilayotgan akustik signalni o'lchash va chastotani tahlil qilish uchun mo'ljallangan. Qurilma tovush va tovush bosimining L o'rtacha kvadratik darajasini, Lekv ekvivalenti darajasini, ultratovushli energiya detektorining tovush ta'sir qilish darajasini, 1/1okt oktavalik diapazonlarda tovush va ovoz bosimining darajasini aniqlaydi. Raqamli signal protsessorining mavjudligi umumiy va to'g'rilangan tovush darajasini, tovush bosimini yoki mos keladigan spektrlarni parallel ravishda qurilma xotirasida tezkor avtomatik yozib olish imkoniyatini beradi.
O'lchangan qiymatlar: L, Lekv, Ultratovush, 1/1 oktava spektrlari
Dinamik diapazoni: 60dB
O'lchov oralig'i: 25-136 dBA
Asosiy xato: ± 0.7 dB (ovoz darajasi 94 dB, 1 kHz)
Chastotaning xususiyatlari: A, C va LIN
Vaqtinchalik xususiyatlar: S, F, I, Peak, LIN
Raqamli filtrlar
2 MB o’chuvchan bo'lmagan xotira
RS-232C interfeysi
LCD yoritgichi
Olchamlari, vazni: 230x110x36 mm, 0,8 kg
Quvvat manbai: 4 soat ishlaydigan 6 V batareya, ~ 220 V uchun AC adapter
LCD ekran 128 x 128 piksel, yoritgich va sozlanuvchi kontrast.Vaqtinchalik o'lchashlar tarixini yozib olish qobiliyati. O'lchov natijasining ko'rsatkichiga, o'lchov rejimiga va o'lchangan signalning qo'shimcha xususiyatlariga bir vaqtning o'zida chiqish. O'rnatilgan zaryadlovchi 4 batareyadan ishlaydi. RS-232C interfeysi
Portativ ovoz balandligi o'lchagichi LCD Bass Meter, past chastotada shovqin va ovoz bosimini o'lchash uchun mo'ljallangan. O'lchangan signal manbai sanoat uskunalari ham, akustik tizimlar ham bo'lishi mumkin. Ushbu ovoz balandligi o'lchagichining asosiy afzalligi uning to'liq avtonomligi. O'lchovlar uchun kompyuter kerak emas, barcha ma'lumotlar qurilmaning o'zi tomonidan hisoblab chiqiladi va darhol displeyda ko'rsatiladi. Agar kerak bo'lsa, spektr yoki to'lqin shakli kabi batafsil ma'lumot oling, qurilma USB port orqali kompyuterga ulanishi mumkin.
Funksiyalari
Uy, avtomobil yoki kontsert karnaylarining xususiyatlarini o'lchash.
Subwooferlar kabi karnaylarni o'rnatish
Shovqin darajasini o'lchash.
Cheklanmagan ovoz bosimi (AMT, EMMA, dB Drag, IASCA, BassRace va boshqalar) avtoulovlar audio musobaqalariga tayyorgarlik.
Atosonik musobaqalarni o'tkazish.
Ovoz bosimi darajasini o'lchash (SPL).
200 Gts gacha chastota bilan harmonik buzilishlarni o'lchash.
Signalning spektral tahlili - chastota javobini olish (kompyuterga ulanganda).
To'lqin shaklini qabul qilish va tahlil qilish (kompyuterga ulanganda).
Foydalanilgan adabiyotlar
Ismatullaev P.R., Abdullaev A.X., Turg’unboev A., A’zamov A.A. O’lchashlar haqidagi fan. TDTU, 1999 y
A’zamov A.A., Miralieva A.Q. Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlash-tirish. Ma’ruzalar matni. TDTU, 2000.
Do'stlaringiz bilan baham: |
