|
Ny > 10Nb;
Aylanma-zarbali burg‘ilashda kesuvchi qism – koronka (qoplama) jinslarga zarbali kuchlanishni o‘q yo‘nalishidagi ta’siri natijasida botirib bir vaqtning o‘zida burg‘i asbobining aylanishi natijasida jinslar uvalanib boradi. Burg‘ilashning bunday turi shpur yoki skvajina tubidagi jinslarga ko‘p miqdordagi energiyani yetkazadi, shu sababli aylanma-zarbalovchi burg‘ilash yuqori unumdorligi bilan ajralib
turadi. Aylanma-zarbalash mashinalarida aylanish mexanizmining ta’sir etuvchi quvvati zarbali mexanizmning quvvatiga nisbatan anchagina yuqori. Bunday burg‘i turi uchun Nd > 10N nisbat o‘rinli bo‘ladi. Aylanma-burg‘ilash usuli mahkamlik koeffitsiyenti f = 6 – 11 bo‘lgan jinslarda qo‘llaniladi. Bundan yuqori bo‘lgan qattiqlikdagi jinslarni burg‘ilashda shpur yoki skvajina tubidagi jinslarni, asosan, zarbalovchi kuchlanish hisobiga ushalib parchalanishi yuzaga keladi. Bunda asbobni aylantirish uchun kam quvvat sarflab, o‘qli kuchlanishni ham kamaytirishga to‘g‘ri keladi, chunki katta kuchlanish bunday jinslarda burg‘i asbobini botirilishiga imkoniyat yaratmaydi va asbobning ko‘proq yemirilishiga olib keladi. Shunday qilib, juda mahkam jinslarda zarbalab-aylanma va zarbalab burg‘ilash usullarini qo‘llash maqsadga muvofiq bo‘ladi. Zarbalab-aylanma burg‘ilashda, burg‘i asbobi
aylanish energiyasining ta’sir kuchi sababli shpur yoki skvajina tubining maydalangan jinslar bo‘laklaridan va massivdan ajralmay qolgan bo‘lagini va ko‘p bo‘lmagan miqdorda jinslarni kesish yo‘li bilan massivdan ajratadi. Burg‘ilash usullarining tasnifi sxemasida tog‘ jinslarining fizikaviy-mexanikaviy xususiyatlariga bog‘liq holda burg‘ilash usullarini qo‘llash doirasi keltirilgan (1.1-jadval). Qattiq, mustahkam tog‘ jinslarida asosan zarbalovchi burg‘ilash usuli qo‘llaniladi. Yumshoq jinslarda esa ularni tig‘li asbob bilan kesib burg‘ilash usuli keng qo‘llaniladi.
Skvajina burg‘ilash jarayonida burg‘ilash natijasi yuqori bo‘lishini ta’minlash uchun skvajina tubidagi ushatilgan jinslarni siqilgan havo yordamida chiqarib tashlash kerak. Hozirgi davr dastgohlarining har xil o‘lchamdagi skvajinalar burg‘ilashda sarflaydigan siqilgan havo miqdorini quyida keltiramiz:
Doloto diametri, mm . . . . . . . . . . . . . . 127–145 171 214 243 320
Sarflanadigan siqilgan
havo miqdori, m3/min . . . . . . . . . . . . . . 7 14 18 25 50
Burg'ulash qurilmasi burg'ulash konstruktsiyasini bajarish uchun asosiy mashina hisoblanadi. Burg'ulash asboblarini va bitlarni qatlam ichiga chuqurroq burg'ulash uchun drayvlar va burg'ulash asboblari va korpuslarni ko'tarish, yadrolarni chiqarib olish va matkap uchlarini burg'ulash qurilmasiga olib tashlash kabi yordamchi ishlarni bajaradi. Nasosning asosiy funktsiyasi tuynuk tagini tozalash, matkap uchini sovutish va burg'ulash moslamasini soqit qilish uchun yuvish vositasini teshikka etkazib berishdir. Geoteknik burg'ulash loyihalari turli maqsadlarga va qurilish ob'ektlariga ega, shuning uchun ko'pgina burg'ulash qurilmalari mavjud. Burg'ulash qurilmalari o'zlarining asosiy burg'ulash qurilmalari, neft burg'ulash qurilmalari, gidrogeologik tadqiqotlar va quduq burg'ulash qurilmalari, muhandislik-geologiya qidiruv burg'ulash qurilmalari, tunnel burg'ilash punktlari va injiniringli burg'ulash qurilmalari kabi tasniflash mumkin. Burg'ulash qurilmalarini burg'ulash usullariga ko'ra to'rt toifaga bo'lish mumkin:
(1) Burg'ulash burg'ulash qurilmasi: telli o'ralgan burg'ulash qurilmasi va burg'ulash trubkasi choklangan burg'ulash qurilmasi.
(2) Rotary burg'ulash qurilmalari: vertikal eksa-qo'l besleme, spiralli differensial ozuqalar va gidravlik besleme qurilmalari; qaytib disk-po'lat arqon va dekompressiya apparati, Shlangi silindrli va dekompressiya qurollari; mobil gyurator-to'liq Shlangi quvvatli bosh turi va mexanik quvvatli bosh tipidagi burg'ulash qurilmasi.
(3) Vibratsiyali apparat.
(4) Murakkab burg'ulash qurilmasi: tebranish, zarba, aylanish va statik bosim kabi funktsiyalar turli kombinatsiyalarda birlashtirilgan burg'ulash qurilmasi. Er qazish-tashish mashinalari (buldozerlar, skreperlar, greyderlar va avtogreyderlar) yengil va o’rtacha zichlikdagi gruntlarni qatlam-qatlam ishlash va surish uchun xizmat qiladi.
Bu mashinalar yer ishlarini mustaqil ravishda butun majmuasini bajara oladi, ya’ni qirqishi, ma’lum masofaga tashishi va qisman zichlashi mumkin.
Bulardan buldozerlar shahar fuqaro va sanoat, hamda gidroinshootlar qurilishda keng qo’llaniladi.
Buldozerlar traktorlarga yoki g’ildirakli tyagachlarga montaj qilinadigan almashinadigan osma ish organlari hisoblanadi. Buldozer, pichoqli ag’dargich brus yoki rama ko’rinishidagi suruvchi qurilma va ag’dargichni gidravlik boshqarish tizimlarini o’z ichiga olgan baza mashinasining osma uskunalaridan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
