Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti

1000 V gacha bo‗lgan kuchlanish ko‗rsatgichlari  
3.1.35.  1000  V  gacha  bo‗lgan  kuchlanish  ko‗rsatgichlarini  qabul  qilish-
topshirish  va  ishlatish  sinovlari  izolyasiyani  yuqori  kuchlanishda  sinash,  sxemani 
yuqori  kuchlanishda  tekshirish,  yonish  kuchlanishini  aniqlash  va  eng  katta  ishchi 
kuchlanishga 
mo‗ljallangan 
kuchlanish 
ko‗rsatgichidan 
o‗tadigan 
tokni 
o‗lchashdan iboratdir. 

---

354 
 
3.1.36.  Ikki  qutbli  kuchlanish  ko‗rsatgichi  izolyasiyasini  tekshirish  uchun 
izolyasiyalangan  qar  ikki  korpus  butun  uzunligi  bo‗yicha  ajratgich  halqaga  folga 
bilan  o‗raladi  va  korpuslarni  ulovchi  sim  suvli  vannaga,  dastakka  5  —  10  mm 
qolguncha,  to‗la  ko‗milguncha  tushiriladi.  Sinov  uskunasining  bir  simi  kontakt-
uchliklarga  ulanib,  ikkinchisi  erga  ulangani  esa,  folgaga  ulanib  suvga  tushiriladi 
(
3.2-chizma
). 
 
3.2-chizma.  Kuchlanish  ko‗rsatgichi  dastagi  va  simi  izolyasiyasining  elektr 
mustahkamligini 
sinash 
prinsipial 
shakli:  1  —  sinalayotgan  kuchlanish 
ko‗rsatgichi; 2 — sinalayotgan  transformator; 3 — suvli vanna;  4 — elektrod sim. 
 

---

355 
 
 
3.3-chizma.  Dielektrik  qo‗lqoplar,  etiklar  va  kalishlarni  sinash  prinsipial 
shakli.  1  —  sinov  transformatori;  2  —  almashlab  ulovchi  kontaktlar;  3  —  shuntli 
qarshilik  (15  —  20  kOm);  4  —  gazorazryadli  lampa;  5  —  drossel;  6  — 
milliampermetr;  7 — razryadlovchi  qurilma;  8 — suvli vanna.  
Bir  qutbli  kuchlanish  ko‗rsatgichining  izolyasiyalovchi  korpusi  butun 
uzunligi  bo‗yicha  ajratgich  halqasigacha  uzunligi  bo‗yicha  folga  bilan  o‗raladi. 
Folga  bilan  dastak  boshidagi  kontakt  orasida  kamida  10  mm  ochiq joy qoldiriladi. 
Sinov  uskunasining  bir  simi  kontakt-uchlikka  ulanib,  ikkinchisi  —  erga  ulangan 
simi  — folgaga ulanadi. 
Sinovlarni  dielektrik  qo‗lqop,  etik  va  kalishni  sinash  uchun  mo‗ljallangan 
uskuna vositasida o‗tkazish tavsiya  qilinadi  (
3.3-chizma
). 
500  V  kuchlanishgacha  bo‗lgan  elektr  uskunalarida  qo‗llaniladigan 
kuchlanish  ko‗rsatgichi  uchun  sinov  kuchlanishi  1  kV  ni,  660  V  gacha  bo‗lgan 
elektr  uskunalarida  —  2  kV  ni  tashkil  qiladi.  Sinovning  davom  etish  muddati  1 
minut. 
CHo‗ntakda  olib  yuriladigan  voltmetrning  izolyasiyalovchi  qismi  ushbu 
asbobni  ishlatishga  mo‗ljallangan  kuchlanish  sinfida,  asbobning  o‗zi  esa  GOST 
8.002-71  bo‗yicha sinaladi. 
3.1.37.  Ikki  qutbli  kuchlanish  ko‗rsatgichi  sxemasini tekshirish uchun sinov 
uskunasidan  kontakt-uchliklarga  kuchlanish  beriladi,  bir  qutbli  kuchlanish 
ko‗rsatgichi  sxemasini  tekshirish  uchun  esa  kontakt-uchlikka  va  korpus  boshidagi 
kontaktga kuchlanish  beriladi. 
660  V  gacha  elektr  uskunalarida  ishlatiladigan  gazorazryad  lampali 
kuchlanish  ko‗rsatkichi  uchun  sinov  kuchlanishi  750  V  ni,  500  V  gacha  bo‗lgan 
elektr  uskunalarida  esa  600  V  ni  tashkil  qiladi.  Sinovning  davom  etish  muddati  1 
minut. 

---

356 
 
3.1.38.  YOnish  kuchlanishi  ikki  qutbli  kuchlanish  ko‗rsatgichida  kontakt-
uchliklarga  yoki  bir  qutbli  kuchlanish  ko‗rsatgichida  kontakt-uchlikka  va  korpus 
boshidagi kontaktga  kuchlanish  berish bilan  aniqlanadi. 
3.1.39.  Ushbu  Qoidalarning  3.1.37-bandiga  asosan,  sinovlar  o‗tkazganda 
kuchlanish  ko‗rsatgichidan  unga  mo‗ljallangan  eng  katta  ishchi  kuchlanishda 
o‗tuvchi  tok  kuchi  o‗lchanadi.  Bu  tok  kuchi  o‗zidan  aktiv  tok
1
  o‗tkazish  prinsipi 
bilan  ishlovchi  kuchlanish  ko‗rsatgichlarida  4  mA  dan  oshmasligi  hamda  sig‗im 
toki  o‗tkazish  prinsipi  bilan  ishlovchi  kuchlanish  ko‗rsatgichlarida  esa  0,6  mA dan 
oshmasligi  kerak. 
1
Bir  vaqtning  o‗zida  kuchlanishni  o‗lchovchi  kuchlanish  ko‗rsatuvchi 
asboblar uchun bu tok 10 mA gacha oshirilishi  mumkin. 
3.1.40.  Sinovdan  oldin  kuchlanish  ko‗rsatkichini tashqi ko‗rikdan o‗tkazish 
va  ishlatish  jarayonida  ularning  o‗lchamlari,  kuchlanish  ko‗rsatgichi  himoya  oynasi 
va  lampalarining  yaxlitligi,  kontakt  uchliklarning  butunligi  va  korpuslarini  bir-
biriga  ulovchi  simning  mustahkamligi  tekshiriladi.