Navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instituti "avtomatlashtirish va boshqaruv"

TOK TRANSFORMATORLARI.
Tok transformatorlarini ikkilamchi chulg‘amlariga ulangan zanjirlarni 
(simlarni) uzish qat’iyan man qilinadi. 
Agarda bu zanjirlarni uzish zaruriyati tug‘ilgan taqdirda, avval uzish kerak 
bo‘lgan erdan oldinroq joyga (tok transformatori tarafga qarab) tok transformatori 
tomonini maxsus ulagich bilan qisqa tutashtirib qo‘yilishi shart. Maxsus ulagich bilan 
qisqa tutashtirishni bajarayotganda dastasi izolyasiyalangan asbobdan foydalanish 
zarur. 
Tok transformatorlarida yoki uning ikkilamchi chulg‘amlariga ulangan 
zanjirlarda ish bajarilganda quyidagi ehtiyotkorlik choralariga rioya qilish talab 
qilinadi: 
- tok transformatorlarini ikkilamchi chulg‘ami, unga ulanishi kerak bo‘lgan 
zanjirlardagi montaj ishlari tamom bo‘lgunga qadar, qisqa tutashtirib qo‘yilishi shart. 
Montaj qilingan zanjirlari tok transformatorlarini ikkilamchi chulg‘amiga ulangandan 
keyin qisqa tutashtirgich yaqinroqdagi qisqichlar yig‘imiga ko‘chirilishi va u faqat 
hamma montaj ishlari batamom bitirilib, montaj qilingan zanjirlarni to‘g‘ri 
ulanganligini tekshirib chiqilgandan keyingina olib tashlanishi zarur; 
- tok transformatorlarini ikkilamchi chulg‘amiga o‘lchov asboblari ulangandan 
keyingina, uni birlamchi chulg‘amiga qutblarni tekshirish uchun impuls beriladi. 
Tok transformatorlarini birlamchi chulg‘amini montaj va kavsharlash ishlarini 
bajarish uchun tok o‘tkazuvchi sifatida qo‘llash qat’iyan man qilinadi.
 
Nazorat savollari: 
1.
Elektr motor yoki mexanizmda ish olib borishda qanday tadbirlar qo‘llaniladi? 
2.
Qanday hollarda va ishlarda elektr motorini o‘chirishni amalga oshirmaslik 
mumkin? 
3.
Qanday hollarda elektr motorini kabel elektr tarmogini erga ulash talab 
kilinmaydi? 
4.
1000 V kuchlanishgacha bo‘lgan elektrodvigatelda ko‘chma erga ulash 
uskunasi qanday bo‘lishi kerak? 
5.
Nasoslar, tutun mo‘rilari va havo yuboruvchi uskunalar elektrodvigatellarida
ishlashga ijozat berishdan oldin qanday exti xavfsizlik choralari ko‘rilishi 
shart? 

---

43