Navoiy davlat pedagogika instituti umumiy tilshunoslik

Vulgarizmlar – (lot. vulgaris -  oddiy, sodda )  - dag`al so`z, dag`al ibora. 
Gradatsiya – (lot. gradatio – bosqichma-bosqich kuchaytirish). Nutq 
parchalaridan biri ikkinchisining ma‘nosini (mazmunini) kuchaytirib borishdan 
iborat uslubiy jarayon. 
Deklaratsiya – biror muhim siyosiy masala yuzasidan rasmiy suratda e‘lon 
qilingan bayonnoma, hukumat yoki partiya tantanali suratda e‘lon qilgan asosiy 
qonun - qoidalar.  
Disfemizm-  kishilarni o`z nomlari bilan atamay, haqoratlash  va kamsitish 
maqsadida  tabiatdagi salbiy  xarakterda deb bilgan  jonivor yoki narsa nomi bilan 
atashdir. 
Denotat - leksema   orqali nomlanuvchi (ataluvchi) voqelik, narsa-buyum.  
Denotat lotincha  denotate - ―belgilamoq‖ so`zidan olingan.
 
Dialektizmlar – biror dialektga xos bo`lgan til birliklari. Dialektizmlar so`z, ibora 
yoki boshqa birliklar bo`lishi mumkin. 
Jonlantirish – jonsiz predmet, mavhum narsalarga jonli predmetlarga, insonga xos 
xususiyatlar berib tasvirlashdan iborat usul.  

---

 
101 
Jargon – (fr. jargon). Biror guruh vakillarining, o`z nutqi bilan ko`pchilikdan 
ajralib turish maqsadida, o`zicha mazmun berib ishlatadigan so`z va iboralari.  
Ifoda semalari  - semema tarkibidagi  uslubiy ma‘no qirralaridir, ular so`zda 
ko`chma ma‘no hosil qilish uchun xizmat qiladi. 
Istorizmlar – o`tmish voqeligini  atash zaruriyati bilan ishlatiladigan so`zlar, ya‘ni 
tarixiy so`zlar.