Navoiy davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti kimyo ta’limi yo’nalish 1 kurs1” a ” kechgi guruh talabasi

---

 
NAVOIY DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI 
TABIIY FANLAR FAKULTETI KIMYO TA’LIMI 
YO’NALISH 1 KURS1” A ” KECHGI GURUH TALABASI

JUMANOVA O’RAZGUL ning 
O’zbekistonning eng yangi tarixi
FANIDAN 
 
MUSTAQIL 
 ISHI 
 
 
Navoiy-2021 

---

Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga
oshirilgan islohotlar. 
REJA: 
1. Ozbekistonning o`ziga xos taraqqiyot yo`lini tanlashi. 
Taraqqiyotning Ozbek modeli va uning o`ziga xos 
xususiyatlari. 
2. Ozbekiston Talim Tizimining Rivojlanishi va 
takomillashuvining eng muhim yonalishlari. 
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi
3. O’zbekistonning tashqi siyosatida dostlik 
aloqalarini mustahkamlash . 

---

Ozbek modelining tamoyillari: 1.Iqtisodiyotning 
siyosatdan ustuvorligi va u mafkuraviy holatlardan 
xoli. 1)Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va 
xususiylashtirish. 
2) 
Bozor 
infratuzilmasini 
shakllantirish. 3) Aholini ijtimoiy himoyalash. 2. 
Davlatning bosh islohotchiligi: 1) Davlat iqtisodiy 
ozgarishlarning tashabbuskori va bosh islohotchisi. 2) 
Iqtisodiyotni ijtimoiy sohaga yonaltiradi. 3) Iqtisodiy 
faoliyatning huquqiy asosini yaratadi. 4) Iqtisodning 
erkinlashtirilishini taminlaydi. 5) Ijtimoiy muammolarni 
hal qiladi.6) Ishbilarmonlik, tashabbuskorlikni qollab-
quvvatlaydi. 3. Qonun ustuvorligi: 1) Qonun ustuvorligi 
tamoyili sud-huquq tizimini rivojlantirish bilan bogliq. 
2) Qonun oldida hammaning tengligi. 3) Davlat 
hokimiyatining 
bolinish 
tamoyili, 
mustaqilligini 
taminlash. 4.Kuchli ijtimoiy siyosat: 1) Aholini ish bilan 
taminlash (3 ta sektorning: davlat, xususiy va nodavlat 
sektorining vazifasi). 2) Daromad siyosatini yuritish: 
pul daromadi. 3) Ijtimoiy taminot, ijtimoiy kafolat, 
ijtimoiy adolatni taminlash. 4) Aholiga ijtimoiy xizmat 
korsatish. 5) Xalqning moddiy turmush sharoitini 
yaxshilash. 6) Har kimning mehnat qilishi uchun keng 
imkoniyat yaratish, qobiliyatiga yarasha ish bilan 
taminlash. 
5.Bozor 
iqtisodiyotiga 
otishning 
bosqichma-bosqichligi 
tamoyili: 
1) 
Bosqichma-
bosqich, tadrijiy yol bilan amalga oshirish. 2) Mamuriy-
buyruqbozlik tizimiga barham berib, asta-sekin 
boshqaruvning 
demokratik, 
erkin 
iqtisodiy 

---

boshqaruviga otish. 3) Kishilar tafakkuri, ongini 
bosqichma-bosqich takomillashtirish. 4) Odamlarning 
qashshoqlanishiga yol qoymaslik. 5) Jamiyat siyosiy 
sohasini, davlat va jamiyat qurilishini asta-sekin isloh 
qilish.
1997- yil 29 avgust Ozbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisining IX sessiyasida yangi -Talim togrisidagi 
Qonun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturi qabul 
qilindi. 
Kadrlar 
tayyorlash 
milliy 
dasturida 
mamlakatimizda 
talim 
islohotlarini 
yanada 
chuqurlashtirish vazifalari va dasturlarni ro`yobga 
chiqarish bosqichlari asoslab berildi. Dastur asosida 
kadrlar tayyorlashning - milliy modelli yaratildi. 
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi Ozbekistonning 
strategik maqsadi rivojlangan demokratik davlat 
barpo 
etish 
taraqqiy 
etgan 
mamlakatlar 
hamjamiyatining teng huquqli azosiga aylanishning 
ifodasidir. Prezidentining 2012 yil 10 dekabrda qabul 
qilingan Chet tillarni organish tizimini yanada 
takomillashtirish 
chora-tadbirlari 
togrisidagi 
qarorining muhim ahamiyatga ega ekanini qayd etish 
lozim. 
10
 Kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy 
komponentlari: Shaxs - kadrlar tayyorlash tizimining 
bosh ob`ekti va sub`ekti, ta`lim soxasidagi 
xizmatlarning iste`molchisi va ularni amalga 
oshiruvchisi. Davlat va jamiyat - ta`lim va kadrlar 

---

tayyorlash tizimining faoliyatini tartibga solish va 
nazorat qilishni amalga oshiruvchi kadrlar tayyorlash 
va ularni qabul qilib olishning kafili. Uzluksiz ta`lim - 
malakali raqobatbardosh kadrlar tayyorlashning asosi 
bolib, ta`limni barcha turlarini davlat ta`lim 
standartlarini, kadrlar tayyorlash tizimi tuzilmasi va 
uningfaoliyat korsatish muhitini oz ichiga oladi. Fan - 
yuqori malakali mutaxassislar tayyorlovchi va ulardan 
foydalanuvchi 
ilgor 
pedagogik 
va 
axborot 
tehnologiyalarini ishlab chiquvchi 
11
 2009 yili, yani Qishloq taraqqiyoti va farofonligi 
yili»da 
Qishloqlarimiz 
qiyofasini 
ozgartirish, 
agrosanoat majmuida olib borilayotgan islohotlarni 
chuqurlashtirish, qishloq aholisining hayot darajasi, 
ijtimoiy-siyosiy va madaniy saviyasini oshirish ijtimoiy 
masalalariga alohida etibor qaratildi. Mazkur maxsus 
davlat dasturi Qishloq taraqqiy topsa, yurtimiz obod, 
hayotimiz yanada farovon boladi, degan goyani ozida 
mujassamlashtirgan edi.... Qishloq hayotini obod 
etishda ularning qiyofasini ozgartirish, bugun qishloq 
joylarda yashayotgan odamlarning turmush sharoitini 
zamon talablariga moslashtirish, kerak bolsa, uni 
shahar sharoitiga yaqinlashtirish goyat muhim orin 
tutadi. 
Keng 
kolamli 
ishlab 
chiqarishni 
mahalliylashtirish dasturi doirasida otgan yili 840 dan 
ortiq loyiha amalga oshirildi va bu mahalliylashtirilgan 

---

mahsulot ishlab chiqarish hajmini 2008 yilga nisbatan 
2,3 barobar oshirishni taminladi». Mustaqillikning 
iqtisodiy asoslarini yaratish milliy tiklanishning muhim 
shartlaridan biri Qishloq aholisining turmush 
darajasini yuksaltirish maqsadida 2008 yil 20 
oktyabrda 
Ozbekiston 
Respublikasi 
Prezidenti 
I.A.Karimov ning Oziq-ovqat ekinlari ekiladigan 
maydonlarni optimallashtirish va ularni etishtirishni 
kopaytirish chora-tadbirlari togrisidagi Farmoni 
muhim ahamiyat kasb etdi. Farmonda yurtimiz 
fuqarolarining katta qismi yashab kelayotgan qishloq 
joylari aholisining turmush kechirish sharoitlarini 
yanada yaxshilashga etibor qaratildi. 
12
 Мамлакатда камба ғ алликка қ арши курашиш 
учун зарур институтлар яратилди. Бу авваламбор И 
қ тисодий тара ққ иёт ва камба ғ алликни қ ис қ 
артириш вазирлигининг ташкил этилиши, камба ғ 
алликка қ арши курашиш бўйича давлат сиёсатини 
белгилаб беради. Ижтимоий ҳ имояга му ҳ тож ва 
кам таъминланган оилаларни қ ўллаб- қ увватлаш 
ма қ садида я қ инда Ма ҳ алла ва оилани қ ўллаб- қ 
увватлаш вазирлиги ташкил этилди. Мазкур 
вазирлик фу қ ароларнинг ўзини ўзи бош қ ариш 
институтлари фаолиятини мувофи қ лаштирувчи 
масъул давлат органи сифатида ижтимоий ҳ 
имояга му ҳ тож ва кам таъминланган қ 

---

атламларини ани қ лаш ва манзилли кўмак бериш 
борасида самарадорликни оширишга хизмат қ 
илади. Ўзбекистонда охирги уч йил мобайнида 
камба ғ алликни камайтиришга қ аратилган чора-
тадбирлар натижасида а ҳ оли жон бошига реал 
жами даромад 43,9 фоизга, ўртача ҳ исобланган 
номинал ойлик иш ҳ а қ и 79,7 фоизга ошди. Жа ҳ 
он банкининг «Ўзбекистон фу қ ароларини 
тинглаб» лойи ҳ аси доирасида, уй хўжаликлари 
орасида ўтказилган сўровнома натижаларига кўра, 
2020 йилнинг январь-март ойлари учун ўртача 
камба ғ ал хонадоннинг ойлик даромади тахминан 
1,5 миллион сўмни ташкил этиб, та ққ ослама 
нархларда бу кўрсаткич ўтган йилнинг мос даврига 
нисбатан 12 фоизга ошган. 
13
 йилларда 
Ўзбекистон 
Республикасини 
ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши 
бўйича Ҳ аракатлар стратегиясини келгусида 
амалга ошириш чора-тадбирлари тў ғ рисидаги 
Президент Фармойишида муайян маънода ҳ 
озиргача амалга оширилган ишлар сар ҳ исоб қ 
илинди. фа қ атгина жорий йилнинг биринчи 
ярмида 2,7 минг километр автомобиль йўллари қ 
урилди ва таъмирланди, 84 минг 300 та иш ўрни 
яратилди йилларда ша ҳ арларда энергия жи ҳ 
атдан самарадор арзон кўп квартирали уйларни қ 

---

уриш ва реконструкция қ илиш дастури амалга 
оширилмокда, унинг доирасида 50 минг 286 та 
хонадондан иборат 1 минг 136 та кўп қ аватли 
уйларни, бундан таш қ ари, намунавий лойи ҳ а 
асосида қ ишло қ жойларида 75 минг турар 
жойларни қ уриш мўлжалланган. 
14
 Мустақиллик йилларида амалга оширилган 
ислоҳотлар 
орасида 
қишлоқларда 
амалга 
оширилган ўзгаришларни алоҳида таъкидлаш 
ўринли. Истиқлол йилларида қишлоқни устун 
даражада 
ривожланишини 
таъминламасдан, 
қишлоқ хўжалигини сифат жиҳатидан янги 
асосларда қайта тикламасдан туриб мамлакатда 
иқтисодий ислоҳотлар самарадорлигига эришиб 
бўлмасди. Мамлакат аҳолисининг 60 фоизи 
қишлоқларда истиқомат қилиши, туғилиш кўплиги 
туфайли иш билан таъминлаш муаммолари, 
қишлоқ аҳолисининг 50 фоизидан ортики 18 ёшга 
етмаган 
ёшлардан 
иборатлиги, 
мамлакат 
иқтисодиётида 
қишлоқ 
хўжалиги 
салмоғи 
юқорилиги хусусан, аграр секторнинг мамлакатда 
ишлаб чиқарилган ялпи ички маҳсулотнинг 24 
фоизи, 
меҳнат 
ресурсларининг 
27 
фоизи 
қишлоқларга тўғри келиши бунга далилдир. Бу 
борада кишлок хужалигида ишлаб чикариш 
самарадорлигини ошириш борасидаги муҳим 

---

чора-тадбирлар кўрилди, йиллар давомида қишлоқ 
хўжалигини ислоҳ қилиш масалалари бўйича 10 
дан ортиқ қарорлар қабул қилди йилда 3541 минг 
гектар экин майдонининг 3326 минг гектари ёки 
94% ширкат, фермер ва деҳқон ҳўжаликлари 
ихтиёрида бўлса, бугунги кунда улар деярли 
шундан 992 минг гектари фермер ҳўжаликлари 
тасарруфига ўтди. * Кишлоқ аҳолисини табиий газ 
ва ичимлик суви билан таъминлаш ёш Ўзбекистон 
давлати 
иктисодий 
сиёсатининг 
мухим 
йуналишларидан бири бўлди йилларда кишлок 
жойларда 631,0 мингта иш жойи барпо этилди. * 
1990 йилда респуликада биронта ҳам фермер 
хўжалиги фаолият юритмаган бўлса, қишлоқ 
хўжалиги экин майдонларининг хўжалик шакллари 
бўйича тақсимланишига эътибор қаратилиб, 2000 
йилга келиб улар тасарруфидаги ерлар 632,2 минг 
гектарга, 2010 йилга келиб эса 3 млн 143 минг 
гектарга етган. 
16
 4). Xalqaro maydondagi vaziyat va yuzaga 
kelayotgan har qanday tahlikadan qatiy nazar, 
davlatimiz mustaqilligi va suvereniteti, xavfsizligi va 
barqaror ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti hamda barcha 
fuqarolarimiz farovonligi ishonchli tarzda taminlanishi 
zarur. Mamlakat ichki hayotida kuzatilayotgan 
ochiqlik, innovatsiya va yangilanishlar, shuningdek, 

---

iqtisodiy liberallashtirish, bozorni rivojlantirish, 
tadbirkorlik muhitini yaxshilash, raqamlashtirish, 
yangi texnologiyalarni joriy qilish, talim va marifat, 
fuqarolar faolligi va inson huquqlari himoyasiga etibor 
– bularning barchasi, shubhasiz, mamlakatimizning 
tashqi siyosatiga tasir etmoqda.Ustuvor yonalishlar 
haqida fikr bildirilganda, dunyoning turli mamlakatlari 
bilan ikki tomonlama aloqalar nazarda tutiladi. Bunda 
salmoqli siyosiy, iqtisodiy, harbiy va boshqa 
salohiyatga ega yetakchi davlatlarga alohida etibor 
qaratiladi. Bu tabiiy va mutlaqo adolatlidir. Ammo, 
tashqi siyosat qanday asosiy vazifalarni yechim topishi 
kerakligidan ham kelib chiqish lozim. Ulardan eng 
muhimi davlat va jamiyatning muvaffaqiyatli ichki 
rivojlanishi, islohotlarni amalga oshirish, aholi 
turmush farovonligining oshishini taminlash, hayot 
sifatini kotarish uchun qulay tashqi sharoitni yaratish 
hisoblanadi.Ikkinchi vazifa – Ozbekiston atrofida 
tinchlik, 
barqarorlik 
va 
xavfsizlik 
muhitini 
shakllantirishdir. 
Mamlakatimiz 
joylashgan 
mintaqadagi xavfsizlik barqaror rivojlanishning eng 
asosiy shartidir. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev 
Markaziy Osiyo davlatlari – bizning bevosita 
qoshnilarimiz bilan dostona, yaqin qoshnichilik va 
ozaro 
manfaatli 
aloqalarni 
rivojlantirish 
va 
mustahkamlashni asosiy ustuvor tashqi siyosiy 
yonalish sifatida belgilab berdi. 

---

18
 5). Ozbekiston Respublikasi ozining xohish irodasi 
va taklifiga kora yil 2martda jahondagi eng nufuzli 
xalqaro tashkilot Birlashgan Millatlar Tashkilotiga 
qabul qilindi. Mamlakatimiz jahon hamjamiyatining 
tola teng huquqli azosi boldi. Mamlakatimiz Prezidenti 
I.Karimovning BMT Bosh Assambleyasining 1993 yilda 
bolgan 48-sessiyasida ishtirok etishi va unda 27 
sentyabrda qilgan maruzasi Ozbekistonni jahonga 
qohna va yosh navqiron davlat sifatida namoyon etdi. 
Ozbekiston Respublikasi nomidan Markaziy Osiyoda 
xavfsizlik, barqarorlik va hamkorlik masalalari boyicha 
BMTning Toshkentda doimiy ishlovchi seminarini 
chaqirish, narkobiznesga qarshi kurashni kuchaytirish, 
Orol muammosini hal etish va boshqa masalalar 
boyicha 
bir 
qator 
takliflarni 
ortaga 
qoydi. 
Ozbekistonning 
tashabbusi 
bilan 
va 
BMT 
rahnamoligida 1995 yil seentyabr kunlari Markaziy 
Osiyoda xavfsizlik va hamkorlik masalalariga 
bagishlangan Toshkent kengash- seminari bolib otdi. 
Xalqaro kengashda ishtirok etgan 31 davlat va 6 
xalqaro tashkilotdan kelgan muxtor vakillar mintaqa 
xavfsizligining, mojarolarning oldini olish, integratsiya 
jarayonlarini chuqurlashtarishning ishonchli tizimini 
barpo etish masalalari yuzasidan oz fikrlarini, 
takliflarini aytdilar yil dekabrda respublikamizda 
YuNESKO ishlari boyicha Ozbekiston Respublikasi 

---

milliy komissiyasi tashkil etildi, u idoralararo organ 
bolib, tarkibiga talim, fan, madaniyat va axborot 
soxasidagi vazirliklar va idoralardan 49 kishi azo boldi. 
YuNESKO Markaziy Osiyo taraqqiyotini organish, 
tiklash 
va 
ommalashtirishga 
katta 
ahamiyat 
bermoqda. "Ipak yoli - muloqot yoli" deb nomlangan 
yirik tadqiqotda Markaziy Osiyoga birinchi darajali 
ahamiyat berildi 
20
 Ра ҳ барий адабиётлар: Каримов И.А. 
Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, 
мафкура. Тошкент: Ўзбекистон, Ўзбекистоннинг 
янги тарихи. Учиничи китоб, Мустақил Ўзбекистон 
тарихи «Шарқ», Karimov I.A. Yuksak manaviyat – 
engilmas kuch. – T.: Manaviyat, Асосий адабиётлар 
ЎЗБЕКИСТОН ЭНГ ЯНГИ ТАРИхИНИНГМуҲИМ 
ВОҚЕАЛАРИ 
ВА 
САНАЛАРИ 
Каримов 
И.А. 
Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, 
мафкура. Тошкент: Ўзбекистон, Каримов И.А. 
Тинчлик ва хавфсизлигимиз ўз куч-қудратимизга, 
ҳамжиҳатлигимиз ва қатъий иродамизга боғлиқ. Т 
Тошкент: Ўзбекистон, Karimov I.A. Yuksak manaviyat 
– engilmas kuch. – T.: Manaviyat, Каримов И.А. 
Демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш 
ва 
фуқоролик 
жамиятини 
шакллантириш-
мамлакатимиз тараққиётининг асосий мезонидир. 
Toshkent: Ozbekiston, Қ ўшимча адабиётлар Азамат 

---

Зиё. Ўзбек давлатчилиги тарихи. Т.: «Шарқ», 2000 
Асқаров А. Ўзбек халқининг келиб чиқиш тарихи. 
Т., Обломуродов