Navoiy davlat pedagogika instituti Maxsus sirtqi bo'lim fakulteti boshlang'ich ta'lim va sport tarbiyaviy ish ta'im yo'nalishi bitiruvchi kurs talabasi Haqberdiyeva Zamiraning ona tili o'qitish metodikasi fanidan l-sinf ona tili va o'qish darslarida

“NOTO`G`RI JUMLA” 

Bu o`yin suratlar asosida o`tkaziladi. O`qituvchi ma`lum bir suratni tasvirlab 

berish  jarayonida  suratlarga  tegishli  bo`lmagan  jumlalarni  ham  ishlatadi. 

O`quvchilar ziyraklik bilan shu jumlani topishlari lozim. 

O`quvchilardan  bu  o`yin  davomida  ziyraklik,  sinchkovlik,  kuzatuvchanlik 

va  diqqat  talab  qilinadi.  Ya`ni  ular  suratni  kuzatish  bilan  birga  o`qituvchining 

hikoyasini ham diqqat bilan tinglab turadilar. Har bir noto`g`ri jumlani topa bilish 

ularning sinchkovligini o`ziga bo`lgan ishonchini va darsga qiziqishini orttiradi. 

Bu  o`yindan  faqat  ona  tili  darslarida  emas,  balki  darsdan  tashqari 

mashg`ulotlarda ham foydalanish mumkin. 

Samad  aka  duradgor.  Uning  qo`li  gul.  U  o`g`illariga  ham  duradgorlikni 

o`rgatgan. Ular qushlar uchun in yasashdi, singlisi Nigora ularga choy olib keldi. 

(Javob: Nigora suratda tasvirlanmagan). 

“DAVOM ETTIR” 

O`qituvchi  hikoyani  boshlab  beradi.  O`quvchilar  uni  davom  ettiradilar. 

Bunda o`quvchilarda ijodkorlik qobiliyati rivojlanib, bayon yoki insho kabi ijodiy 

---

  

 

73 

ishlar  yozish  malakasi  rivojlanadi  va  so`z  boyligi  ortadi.  Bundan  tashqari,  ularda 

mustaqillik, o`z kuchiga ishonch hissi rivojlanadi. 

“Davom  ettir»  o`yinidan  ona  tili,  o`qish  darslarida  yoki  darsdan  tashqari 

mashg`ulotlarda foydalanish mumkin. 

1-variant: «Umida barvaqt maktabga kelayotganida yo`lda ...” 

2-variant: «Havo ilib, qorlar eriy boshladi ...” 

3-variant: «Biz, sinfimizdagi barcha o`quvchilar, hayvonot bog`iga bordik 

“Sirli so`z” 

O`qituvchi  o`quvchilarga  sirli  katakchalarda  bir  xil  so`z  necha  marta 

yozilganligini  topishni  aytadi.  Eng  ko`p  topgan  o`quvchi  g`olib  sanaladi.  «Sirli 

so`z» o`yini o`quvchilarga boshqotirmalarni hal etishdagi dastlabki ma`lumotlarni 

beradi va ularning dunyoqarashini kengaytirishga yordam beradi. 

« Sirli so`z`` o`yini ona tili, o`qish darslari samaradorligini oshirish uchun 

yoki turli ertaliklarning qiziqarli o`tishi uchun juda qo`l kelishi mumkin. 

ZANJIR” 

O`qituvchi  dastlab  bir  so`z  aytadi.  O`quvchilar  bu  so`z  qaysi  harf  bilan 

tugagan bo`lsa, shu harf bilan boshlanuvchi so`zni topib aytadilar. So`z o`yini shu 

tarzda davom etadi. 

Bu  o`yinni  yuqori  sinflarda  maqollar,  tez  aytishlar  yoki  kichik  she`rlar 

vositasida  o`tkazish  mumkin.  Bunday  o`yinlarning  o`tkazilishi  o`quvchilarning 

xotirasini  mustahkamlaydi,  hozirjavoblikka,  mustaqil  fikrlashga  o`rgatadi.  Bu 

o`yindan  ona  tili  va  o`qish  darslarida,  dam  olish  daqiqalarida  yoki  darsni 

boshlashdan  oldin  o`quvchilar  diqqatini  to`plab  olish  maqsadida  foydalanish 

mumkin. 

1-variant: Tabiat, taom, maymun, non, nok, kitob, botir, rayhon 

2-variant: Habiba, ayiq, qirol, limon, Nigora, Alisher, Ra`no, olim 

n 

o 

n 

   0 

o 

0 

      n 

0 

n 

---

  

 

74 

3-variant: Gul, Laziza, Amerika, Anvar, Rahima, Andijon, Namangan