Navoiy davlat pedagogika instituti jismoniy tarbiya fakulteti tibbiy bilim asoslari kafedrasi

Kuyish va unda birinchi yordam.

K uyish – termik, kimyoviy, elektrik yoki nur ekologiyasining ta’sirida vujudga keladigan shikastlanishdir. Kuyish sabablariga ko‘ra: termik kuyish (quyosh nuri, ultrabinafsha nurlari, ochiq yong‘in, yonib turgan gaz, olov, issiq suyuqliklar, suyuq metall sochmalari, bug‘ va boshqalardan); kimyoviy kuyish – bular ba’zi kimyoviy moddalar ta’sirida (kislota, ishqor, og‘ir metallar tuzi, fosfor va boshqalardan kuyish); nurlanishdan kuyish ionlantiruvchi radiatsiya ta’sirida kuyish; elektr tokidan kuyish, chaqmoqdan kuyishlarga bo‘linadi (50-rasm). Yumshoq to‘qimalar qanchalik chuqur jarohatlanganiga qarab, kuyishning quyidagi darajalari farq qilinadi (52-rasm):

I daraja — yuzaki epidermal kuyish. Teri qizaradi va shishadi.
II daraja — teri yuqori qavatining kuyishi. Teri qizaradi va har xil kattaliklardagi pufakchalar hosil bo‘ladi, ularning ichi tiniq yoki xiraroq suyuqlikka to‘la bo‘ladi.
III daraja — kuyish – terining butun qavatini va qisman teri osti yog‘ to‘qimasini egallaydi. Bunda to‘qimalardagi oqsillarning ivib qolishi natijasida teri po‘stloq hosil qilib nekrozlanadi (o‘ladi).
IV daraja – chuqur to‘qimalarning, ya’ni pay, suyak, mushaklarning kuyishi (to‘qimalar nekrozi, ko‘mirga aylanishi).