Navoiy davlat konchilik instituti konchilik fakulteti «konchilik ishi» kafedrasi

Kar`er elementlari va asosiy kontexnik tushunchalar. 

 

Kar`erning ish olib boriladigan va ish olib borilmaydigan bortlari mavjud.(3 rasm) bo’ladi. 

 

Yuqori  pog’onaning  yuqori  brovkasini  quyi  pog’onaning  quyi  brovkasi  bilan  bog’lovchi 

chiziqlar  orasidagi  burchak 

р



  ish  olib  boriladigan  bortning  qiyalik  burchagi, 

н



  esa  ish  olib 

borilmaydigan bortning qiyalik burchagi deyiladi. 

---

51 

 

 

3 – rasm. Kar’yerning ish olib boriladigan va ish olib borilmaydigan bortlari. 

 

Ish olib boriladigan bortning pog’onalarini ajratuvchi ishchi maydonlarda tog’ jinslari yoki 

foydali  qazilmalarni  qazib  olish  ishlari  amalga  oshiriladi.  Ishchi  maydon  kengligi  V

r.p

=40-80  m, 

ishchi  bort  qiyalik  burchagi  esa 

р



=7-15˚  ni  tashkil  etadi.  Ish  olib  borilmaydigan  bortni  tashkil 

qiluvchi  pog’onalar  kichik  kenglikdagi  maydonchalarga:  trasnport 



в   va  himoyalovchi 

п

в

 

maydonchalarga bo’linadi. Ish olib borilmaydigan bort qiyalik burchagi 35-45˚ ni tashkil etadi. 

 

Kar`erning ishchi borti pastki gorizontda joylashgan transheyani o’tish hisobiga shakllanadi.  

 

Pog’onalarda zaxodka (utish) larning qazib borilishi bilan birgalikda kar`erning ishchi borti 

ham siljib boradi va kar`erning chegara konturiga yaqinlashadi, so’ngra ishsiz holatga keladi. Ishchi 

maydon esa himoya yoki transport maydoniga aylanadi. 

 

Ish olib borilmaydigan bortni tashkil qiluvchi pog’onalar ish olib borilmaydigan pog’onalar 

deyiladi.