|
Dastlabki maxsulot bo‘laklarini maydalash boskichlaridan keyingi o‘lchamlari farqiga maydalash darajasi deyiladi. Maydalash darajalari maydalagichlarning turlaridan qat’iy nazar ularni unumdorligi va elektr tokining sarflanishiga boglikdir. Maydalash darajasi – maydalash jarayonida foydali qazilmalarning necha marta kichrayganligini ko‘rsatishi bir nechta formulalar bilan aniqlanadi. Maydalash jarayonlarining maydalash darajasi bilan baxolanadi. Maydalash darajasi dastlabki maxsulot kattaligi va maydalagichdan keyin chikadigan maxsulotning kattaligi bilan aniqlanadi:
(1)
Bu erda S - maydalash darajasi
D max – dastlabki maxsulotning eng katta o‘lchami
dmax – maydalangan maxsulot tarkibidagi eng katta bo‘lak o‘lchami Dmax va dmax larni – kurs loyixalarini echishda yoki xisob amallarini bajarish vaktida D1 va D11 deb yuritamiz.
1.3.1. Maydalash mashinalarining turlari
Maydalagichlarning tasnifi
Maydalagichlar tuzilishiga qarab quyidagi turlarga bo‘linadi:
1.Jag‘li maydalagichlar (щekovыe drobilki)
2.Konusli maydalagichlar (konusnыe drobilki)
3.Jo‘vali maydalagichlar (valkovыe drobilki)
4.Bolg‘ali maydalagichlar (molotkovыe drobilki) va x.k.
Jag‘li maydalagichlarda maydalash jarayonlari qo‘zg‘almas va qo‘zg‘aluvchan jag‘lar orasida xom ash’yoning maydalanishi hisobiga amalga oshiriladi. Maydalagich jag‘lari sillik yoki mayda tishli bo‘ladi. Bu jag‘lar maydalagichlarning turlariga qarab oddiy va murakkab xarakatlanadi. Jag‘li maydalagichlar asosan birinchi bosqich maydalashda va boyitish fabrikasining unumdorligi katta bo‘lgan xollarda qo‘llaniladi. Bunday maydalash mashinalarining bir necha xil markadagi turlari mavjud bo‘lib, bu foydali qazilmalarni fizik xossalariga asoslangan xolda tanlanadi.
Konusli maydalagichlarda maydalash jarayonlari ko‘zg‘almas va ko‘zg‘aluvchn ekssentrik aylanadigan konuslar orasida xom ashyoning uzluksiz maydalanishi natijasida amalga oshiriladi. Bunday maydalagichlarning bir nechta tulari mavjud bo‘lib. uch boskichli maydalashda qo‘llash mumkin. Ularni quyidagi turlari mavjud: katta o‘lchamda maydalovchi konusli maydalagich (KKD); o‘rtacha o‘lchamda maydalovchi konusli maydalagich (KSD); va mayda o‘lchamda maydalovchi konusli maydalagich(KMD).
Jo‘vali maydalagichlarda xom ashyo 2 ta, bir-biriga qarama-qarshi aylanadigan silindrik yoki o‘tkir tishli jo‘valar orasida uzluksiz maydalanadi.
Bolg‘ali maydalagichlarda xom ashyo to‘xtovsiz aylanadigan valga biriktirilgan bir nechta bolg‘alarning kuchli zarbi natijasida rudalarni maydalaydi. Bunday maydalagichlardan asosan o‘rtacha va yumshoq (Fosforit rudalari, sement xom ashyolari, oxaktoshlar va h.) tog‘ jinslari hamda foydali qazilmalarni maydalash uchun kullaniladi.
1.4. Foydali kazilmalarni yanchish jarayoni
Tegirmonlar 2 xil bo‘ladi: mexaniq va aerodinamik. Tegirmon ichida materialni ezadigan jismlari bo‘lsa mexaniq tegirmonlar va aksincha materialni ezadigan jismlari bo‘lmasa aerodinamik tegirmonlar deyiladi. Metallni ezadigan jismlarga metall sterjenlar, po‘lat sharlar va yanchiladigan ruda bo‘laklarining o‘zi kiradi ya’ni ruda, rudani ezib maydalaydi. Tegirmon xar xil ash’yolarning kattaligini 5mm gacha o‘lchamda maydalovchi agregat. Ularni shakliga va yanchish usuliga qarab quyidagi turlarga bo‘lish mumkin:
1. Aylanma (soqqali, zoldirli, sterjenli, o‘zi yanchar va boshqalar);
2. Korpusi ko‘zg‘almas, inersion, titrama;
3. Planetar tegirmonlar;
4. Gaz oqimi yordamida yanchuvchi tegirmonlar.
Barabanli tegirmonlar
Barabanniing formasiga ko‘ra tegirmonlar silindrik va konussimon bo‘ladi. Silindrik tegirmonlar 3 xil bo‘ladi:
a)qisqa – barabanning uzunligi uning diametriga teng yoki kichik;
b) uzun – barabanning uzunligi uning diametriga teng yoki katta;
v) uzun – barabanning uzunligi uning diametridan 3 marta katta.
Qiska va uzun silindrli tegirmonlar boyitish fabrikalarida ko‘proqqo‘llaniladi. Quvurli tegirmonlar esa sement va alyuminiy zavodlarida keng qo‘llaniladi va qo‘llanilib kelinmokda. Barabanli tegirmonlarni o‘zi xam sharli yoki sharsiz ishlashi bilan birgalikda birnechta quyidagi turlarga bo‘linadi:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
