Navoi kon-metallurgiya kombinati navoi davlat konchilik instituti

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA ORTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
NAVOI KON-METALLURGIYA KOMBINATI


NAVOI DAVLAT KONCHILIK INSTITUTI

“TASDIQLAYMAN”

Navoi davlat konchilik instituti
“Avtomatlashtirish va boshqaruv”
kafedrasi mudiri
__________O.A.Jumayev.
“___” _____________2020 yil
“AVTOMATLASHTIRISH VA BOSHQARISH ASOSLARI ” FANIDAN bakalavriatning

5311000– Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va boshqarish

Yo’nalishlari uchun sillabus
(Sillabus kafedraning 2020 yil “____” _____________dagi
______-sonli majlisida muhokama qilingan va tasdiqlangan)


Navoiy – 2020

Fan nomi:	Fizika
Fan turi:	majburiy
Fan kodi:	ABA
Bosqich:	1
Semestr:	1,2
Ta’lim shakli:	Kunduzgi
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:	120
Ma’ruza	60
Amaliy mashg‘ulotlar	30
Laboratoriya mashg‘ulotlari	-
Seminar	-
Mustaqil ta’lim	150
Sinov birligi miqdori:	100
Baholash shakli:	Imtixon
Fan tili:	O‘zbek

Dastur mualliflari:	Jumayev O.A Jumaboyev E.O
E-mail:
Telefon raqami:	ХХХХХХХХ
Tashkilot:	Navoi davlat konchilik instituti, “Avtomatlashtirish va boshqaruv” kafedrasi

Kurs haqidaqi qisqacha ma’lumot (QM)
QM1	talabalarga yo‘nalish bo‘yicha umumiy ma’lumotlar berish va ularning ta’lim olish davomidagi maqsad va vazifalarini, o‘zlashtirishlari lozim bo‘lgan bilim va malakalariga qo‘yilgan talablar to‘g‘risidagi tasavvurni to‘la shakllantirishdan iborat.
Kursga qo‘yiladigan boshlang‘ich talablar
1.	Fanning vazifasi – talabalarga texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni avtomatlashtirish yo‘nalishi profilidagi kadrlarga qo‘yiladigan talablar, yo‘nalishga oid fanlar bo‘yicha boshlang‘ich tushuncha va atamalar, avtomatlashtirish vositalari va ob’yektlarining vazifalari, ularni loyihalash va tahlil qilish bo‘yicha ko‘rsatmalar, ishlab chiqarish operatorlarining ishlab chiqarishni boshqarishdagi roli va vazifasini o‘rgatishdan iborat.

Mashg‘ulotlar shakli: ma’ruza (M)		soat
	Kirish.Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish sohasidagi respublikamizdagi ijtimoiy-iqtisodiy islohotlar natijalari, hududiy muammolar va ilm-fan, texnika va texnologiya yutuqlari. Fanning maqsadi va vazifalari.
	Avtomatikaning asosiy tushunchalari va terminlari. Mexanizasilash va avtomatlashtirish tushunchalari. Avtomatlashtirish turlari.
	Texnologik jarayonni boshqarish tizimlari. Ochiq va berk boshqarish tizimlari. Turli boshqarish tizimlari afzalliklari va kamchiliklari
	Avtomatik va avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari . Zamonaviy texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari haqida ma’lumot. Korxonani boshqarish tizimlari haqida tushunchalar.
	Avtomatik boshqarish tizimlari sinflari va ularni rivojlanish istiqbollari . Avtomatik rostlash tizimi (ART), avtomatik blokirvkalash tizimi (ABT); Dasturiy boshqarish tizimi (DBT); Operativ boshqarish tizimi (OBT).
	Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirishda qo‘llaniladigan texnik vositalar. Avtomatlashtirishning texnik vositalarining klassifikasiyasi, ko‘llash soxalari va tipik tavsiflari. Texnik vosita komplekslari.
	Avtomatik boshqarish tizimi elementlari. Elementlarning asosiy tavsiflari va parametrlari, dinamik xossalari, xatoliklari va ishonchliligi. Boshkarish sistemasi – elementlar majmuasi sifatida. Funksional vazifalari buyicha elementlarning sinflanishi. Birlamchi o‘zgartirgichlar (datchiklar), umumiy ma’lumotlar, tavsiflar va datchiklarga ko‘yiladigan talablar.
	Texnologik jarayonlar ob’yektlari to‘grisida asosiy tushunchalar va aniqliklar. Texnologik jarayonlarning turlari. Texnologik jarayonlarni boshqarish tizimlari.
	Texnologik jarayonlarni avtomatik rostlash va rostlashning vazifalari. Rostlash prinsiplari. Texnologik jarayonlarni avtomatik rostlash va rostlashning vazifalari. Avtomatik rostlash tizimlarining ishlash prinsiplari haqida ma’lumot. Avtomatik rostlashgi misollar (harorat, bosim, sarf, sath bo‘yicha). Galayon bo‘yicha rostlash, kombinirlashgan rostlash prinsiplari. Og‘ish bo‘yicha boshqarish tamoyili. Kompenslash tamoyi bo‘yicha boshqarish. Boshqarishning aralash prinsipi.
	Asosiy o‘lchash usullari va o‘lchash sxemalari (noelektrik kattaliklarni o‘lchash, ko‘prikli, differensial, kompensasion o‘lchash sxemalari). O‘lchashlar haqida ma’lumot. O‘lchash usullarining tasnifi. O‘lchash vositalari va ularning tasnifi, xatoliklari
	Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari (TJABT). Operator “maslahatchisi” rejimida ishlovchi BHMli TJABT, markaziydan boshqaruvchi BHMli TJABT, to‘gidan to‘gri raqamli boshqarish rejimida ishlovchi BHM li TJABT
	Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari sinflanishi (TJABT). Disrektli texnologik jarayonlarni ABT, uzluksiz texnologik jarayonlarni avtomatik boshqarish tizimi (ABT), uzluksiz –diskretli texnologik jarayonlarni avtomatik boshqarish tizimi. Tashkiliy ishlab chiqarish tizimidagi o‘rni bo‘yicha TJ ABT. (4 soat)
	Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari strukturasi (TJABT). TJABT pastki, o‘rta, yuqori, ko‘p darajali boshqarish tizimlari.
	Avtomatik boshqarish tizimlari zvenolari. Sodda dinamik zvenolar va ularning tavsiflari. Uzatish funksiyalari haqida tushuncha. Texnologik jarayonlarni rostlash tizimlarini tashkil etuvchi zvenolarning o‘zaro bog‘lanish turlari.
	Avtomatik rostlash tizimi turgunligi. Turgunlik tushunchasi. Turgunlik mezonlari. Texnologik jarayonlarning chiziqli tizimlarining turg‘unlik shartlari bilan tanishuv. Turg‘unlikning Gurvis mezoni.
	Mikroprosessorlar, EHM va robotlar texnologik jarayonlarni boshqarish jarayonida nazorat va boshqarishda dasturlanadigan texnik vositalar, sanoat robotlari.