Насослар ва насос станциялари

30–masala. Uchta turlicha markazdan qochma nasos 1) 4K–90/30; 2) 4K– 90/20; 3) 6K–160/30,b, parallel ishlab, suvni daryodan tozalash inshootlariga uzatmoqda. O‘tkazish quvurlari tizimi tavsifi N_tr = N_g + S_trQ² tenglamasi bilan ifodalanib, unda suvni ko‘tarish geometrik balandligi N_g = 12 m, o‘tkazish quvurlari gidravlik qarshiligi raqamli ifodasi S_tr = 850 bo‘lib, Q sarfi uchun m³/s da ifodalangan. Nasoslar bir nasos stansiyasida joylashib, ularning tavsifi 40– rasmda ko‘rsatilgan.

36. 
    –rasm. Markazdan qochma nasoslar tavsifi: 1– 4K–90/30; 2–4K–90/20; 3 – 6K–160/30,b.
    

Nasoslarning umumiy sarfi Q₁₊₂₊₃ va erishiladigan oqim kuchi N₁₊₂₊₃, shuningdek har bir nasosning ular birgalikdagi ishlagandagi q, H, η_n va N_n parametrlarini aniqlash talab etiladi.

Javob. Q₁₊₂₊₃ = 113 l/s; N₁₊₂₊₃ = 22,8 m. Har bir nasos birga ishlaganda quyidagi parametrlarga ega:
Q₁ = 32,6 l/s; N_{1 =} 22,8 m; η_n1 = 0,70; N_n1 = 10,4 kVt. Q₂ = 24,2 l/s; N_{1 =} 22,8 m; η_n1 = 0,80; N_n1 = 6,8 kVt. Q₃ = 56,2 l/s; N_{1 =} 22,8 m; η_n1 = 0,70; N_n1 = 17,9 kVt.

Markazdan qochma nasoslarning uzun ulanish quvurida parallel ishlashida parametrlarini aniqlash

8–misol. Ikkita bir xil – D320–70, b markazdan qochma nasosi, parallel ishlay turib, oqim kuchi rezervuariga 5.41, a–rasmda ko‘rsatilgan sxema bo‘yicha suv uzatmoqdalar. 1–nasos 2–nasosdan ancha narida joylashgan bo‘lib, u bilan diametri d_n1 = 200 mm va uzunligi l_n1 = 260 m bo‘lgan po‘lat o‘tkazish quvuri
yordamida ulangan. 2–nasosdan N nuqtasiga qadar bo‘lgan liniya shuningdek po‘lat quvurlardan yasalib, diametri d_n2 = 200 mm va uzunligi l_n2 = 130 m. Po‘lat quvurlardan ishlangan so‘rilish liniyalarning diametri va uzunligi bir xil: d_vs1 = d_vs2
= 200 mm va uzunligi l_vs1 = l_vs2 = 30 m. Cho‘yan quvurlardan iborat umumiy NP kuch liniyasining diametri d_n3 = 250 mm va uzunligi l_n3 = 1250 m. Har ikkala nasos suvni sathi Z_gnv= 40 m bo‘lgan suv manbaidan oladilar. Rezervuardagi oqim kuchi to‘kish tirqishining belgisi Z_r = 81 m. Nasoslar tavsifi bir xil bo‘lib, 41,b– rasmda ko‘rsatilgan.
Nasoslarning umumiy sarfi Q₁₊₂ va erishiladigan oqim kuchi N₁₊₂, shuningdek har bir nasosning ular birgalikdagi ishlagandagi q, H, η_n va N_n parametrlarni aniqlash talab etiladi.
Echim. 1 va 2–nasoslar bir–biridan ancha narida joylashganligi tufayli BN va SN liniyalaridagi qarshiliklarni inkor qilish mumkin emas. Nasoslar NP umumiy oqim kuchi liniyada oqim kuchi bir xil bo‘lganida oqimlarning uchrashish nuqtasidagina (N) ishlashi mumkin. Shuning uchun ushbu nasoslar parallel ishining umumiy tavsifini qurish maqsadida dastlab ularning N nuqtasiga nisbatan keltirilgan tavsifini qurish talab etiladi.

36. 
    –rasm. Nasoslari bir–biridan ancha uzoq masofada joylashgan suv uzatish tizimi sxemasi (a); D320–70, b markazdan qochma nasoslar hamda o‘tkazish quvurlari tizimi tavsiflari
    

(b).
1 va 2–nasoslarning N nuqtasiga nisbatan tavsiflari: Q–H_1N va Q–H_2N ni olish uchun BN va SN liniyalaridagi oqim yo‘qotishlari quyidagi formulaga binoan topiladi:

h_BN=(1,1A_vs1∙l_vs1∙K_vs1+1,05A_n1∙l_n1∙K_n1) ∙Q²; h_CN=(1,1A_vs2∙l_vs2∙K_vs2+1,05A_n2∙l_n2∙K_n2) ∙Q².

Harfli ifodalar raqamli ifoda bilan almashtirilganidan so‘ng formulalar quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:

h_BN=(1,1∙5,149∙30∙K_vs1+1,05∙5,149∙260∙K_n1) ∙Q²=
=(169,9K_vs1+1405,6K_n1) ∙Q²; h_CN=(1,1∙5,149∙30∙K_vs2+1,05∙5,149∙130∙K_n2) ∙Q²=
=(169,9K_vs2+702,8K_n2) ∙Q².
BN va SN liniyalaridagi turli sarf bo‘lganidagi oqim yo‘qotishlari jadvalda keltirilgan.
5.15-jadval

q, l/s	Q, m^3/s	^Uvs^=^Uvs^=^Uvs^= ^Uvs^,^m/s	^Kvs1^=^Kvs2^= ^Kn1^=^Kn1	^hbn^,^m	^hbn^,^m
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90	0 0,010 0,020 0,030 0,040 0,050 0,060 0,070 0,080 0,090	0 0,29 0,58 0,87 1,17 1,46 1,75 2,04 2,33 2,62	0 1,170 1,059 1,014 0,989 0,970 0,960 0,949 0,942 0,936	0 0,18 0,67 1,44 2,49 3,82 5,44 7,33 9,50 11,94	0 0,10 0,37 0,80 1,38 2,12 3,02 4,06 5,26 6,12

Q, h_bn va h_cn larning olingan ko‘rsatkichlari bo‘yicha nasoslar tavsiflarida grafigida Q–h_bn va Q–h_cn egri chiziqlari quriladi (5.41,b–rasm).

N nuqtaga keltirilgan har bir nasosning Q–H_1N va Q–H_2N tavsiflari nasos tavsiflari ordinatalari – Q–H₁ va Q–H₂ ordinata ko‘rsatkichi (oqim kuchi yo‘qotishlari)dan sarf bir xil bo‘lganida Q–h_bn va Q–h_cn qarshiliklari egri chiziqlarining ordinatalari ko‘rsatkichini ayirib tashlash yo‘li bilan quriladi.
Umumiy oqim kuchi o‘tkazish quvuriga ikki parallel ulanib ishlayotgan nasosning sarfini aniqlash uchun umumiy Σq–H_tr1+2 tavsifi quriladi. Buning uchun keltirilgan Q–H_1N va Q–H_2N tavsiflarining bir xil sarf bo‘lganidagi sarf (abssissa)lari qo‘shilib, umumiy Σq –H_tr1+2 tavsifining umumiy oqim quvurining tavsifi– Q–H_tr2 bilan kesishuv nuqtasi topiladi.
Umumiy oqim quvurining tavsifi N nuqtadan to rezervuarga qadar quyidagi tenglama bilan ifodalanadi:

H_tr3=N_g+1,05A_n3l_n3K_n3Q²=41+1,05∙2,299∙1250∙K_n3Q²=41+3017,4∙K_n3Q².

H_tr3 hisob–kitobi natijalari quyidagi jadvalda keltirilgan.
5.16-jadval

q, l/s	Q, m^3/s	^Un3^,^m/s	^Kn3	^Htr3^,^m
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120	– 0,01 0,02 0,03 0,04 0,05 0,06 0,07 0,08 0,09 0,10 0,11 0,12	– 0,19 0,40 0,60 0,51 0,80 0,99 1,19 1,39 1,59 1,79 2,18 2,39	– 1,470 1,226 1,115 1,047 1,003 0,968 0,940 0,918 0,900 0,885 0,873 0,862	41 41,41 42,48 44,03 46,05 48,57 51,52 54,90 58,73 63,00 67,70 72,87 78,45

Olingan ko‘rsatkichlar – q va H_tr bo‘yicha nasoslar bilan suvni to‘liq ko‘tarishning geometrik balandligini hisobga olib, umumiy uzatish kuch quvuri tavsifi – Q – H_tr3 tuziladi.
Nasoslarning umumiy tavsifi – Σq – H_tr1+2 ning umumiy uzatish kuch quvuri tavsifi – Q – H_tr2 bilan kesishuv nuqtasi A nuqtasi bo‘lib, unga nasoslar tomonidan uzatilayotgan umumiy sarf – Q₁₊₂ = 102,3 l/s va erishiladigan oqim kuchi – N₁₊₂ = 68,8 m muvofiq keladi.
Har bir nasosning birgalikdagi ishlagandagi parametrlari A₁ va A₂ nuqtalari orqali topilib, quyidagilardan iborat:

1–nasos – Q₁ = 47,3 l/s; N₁ = 73 m; η_n1 = 0,7; N = 48,4 kVt.

2–nasos – Q₂ = 55 l/s; N₂ = 70,4 m; η_n2 = 0,74; N = 51,3 kVt.