Uyumdan neftning er yuziga chiqishini ta’minlovchi energiya manbalariga, chekka va ostki suvlar ta’siri, neft, suv, gaz va ular joylashgan tog’-jinslarining qayishqoqlik energiyasi, gaz do’ppisi bosimi energiyasi va suyuqlikning og’irlik kuchi energiyalarini misol qilib olish mumkin. Neft uyumini ishlatishda ta’sir qiladigan energiya manbaiga qarab uyumning ishlash usullari: suv bosimi, gaz bosimi, erigan gaz va grvitasion rejimlarga bo’linadi. Suv bosimi va gaz bosimi rejimida ishlayotgan uyumlarda maxsulotni siqib chiqarish tabiiy energiyalar ta’sirida konni ishlatishning dastlabki davrlarida yuz beradi. Oxirgi ikki rejim- qatlam energiyasi so’nish rejimlari ishlatishning so’ngi davrlarida kuzatiladi. Qatlam energiyalarining yana bir eng katta manbaidan biri bu tog’ jinslari suyuqliklarning tarangligidan kengayish energiyasi bo’lib, birinchi usul (suv taziyiqi ) ga ko’shimcha tarang suv-taziyiqi usuli ham mavjud. YUqorida ko’rsatilgan barcha usullar alohida tarzda juda kam hollarda uchraydi. Ko’p hollarda bir vaqtning o’zida bir yoki bir necha usullar birgalikda kuzatiladi. Uyumni ishlatish rejimi unga ta’sir qiluvchi kuchlarining o’zgarishi, kollektor xossalarini o’zgarishi, neft va suv xossalarining o’zgarishi, ishlash tavsifini o’zgarishi va uyumga sun’iy ta’sir etish usullariga qarab uzlo’qsiz o’zgarib boradi.
Suyuqlikni quduq tubiga oqib kelish shartlari.
Xar kanday sharoitda suyuqlik yoki gazni xarakati bosimlar farki ta’siridada ro’yberadi. Er osti gidravlikasi fanidan malumki yangi ochilgan uyumdan quduqlar orqali maxsulot olinmagan bo’lsa quduqda va uyumdagi bosim bir-xil bo’lib, bosimlar farki nolga teng bo’ladi. Quduqdan suyuqlik yoki gaz olina boshlangandan kiyin quduq tubi bosimi tushadi va qatlam bosimidan kichik bo’ladi. Qatlam bosimi va quduq tubi bosimlari farki tasirida qatlamdan quduq tubi tomon suyuqlik yoki gaz oqimi hosil
bo’ladi. Suyuqlik yoki gaz qatlamdan quduqka teshilgan teshiklar yoki emirilmaydigan tog’ jinslaridan tuzilgan uyumlarda ochiq yuzalardan okib tushadi. Quduq stvoli yon yuzasini silindr yon yuzasiga o’xshatish mumkin, uning radiusi quduq radiusiga teng. Agar maxsuldor qatlam teshiklar orqali ochilgan bo’lsa yon tomondan sizish yuzasi teshilgan teshiklar yuzasini yigindisiga teng bo’ladi.
Suyuqlik oqimi quduqka kelishidan oldin, qatlamda xarakatlanishida quduq stvoliga uzliksiz konsentrik qator bo’ylab joylashgan yuzada xarakatlanadi.
Quduq tomon xarakatlanayotgan suyulik yoki gaz oqimini ikki o’lchamli (uzunligi va kengligi) tekis oqim deb karaladi va shuning uchun bunday oqimni tekis radial oqim deb ataladi.
Quduqdan bir kecha - kunduzda kazib olingan maxsulot miqdoriga sutkalik debit deb ataladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |