Nashriyot-matbaa ijodiy uyi toshkent-2020 (2- qism) „O‘qituvchi

shuginaga

  qarab!  Hoy,  dey-

man, kelin, 

siz o‘zingiz

  bir  kolxozchi  bo‘lsangiz,  o‘qib,  nima,  shahar  olib 

berarmidingiz  eringizga!  Undan  ko’ra  kashta  tiking,  ko’rpa-yostiq  qoplang. 

Bekordan  xudo  bezor,  deb 

mundoq

  nasihat  qilsam,  bezrayib  turaveradi.  Miq 

etmay  uyiga  kirib  yana  kitobga  termiladi. Ana,  innakeyin 

menikiyam

 alanga 

oladi-da, quda!

 

        

 

 

(A.Ibodinov)

2-topshiriq.

 Berilgan iboralar va maqollarga mos izohlarni tanlang.

  1. Ot tepkisini ot ko‘tarar.

  2. Oyog‘i uzangiga yetmagan, qo‘yniga yarimta non ketmagan.

  3. Zamonaning ozgani – otdan eshakning o‘zgani.

  4. Yaxshi it o‘ligini ko‘rsatmas.

  5. Bozor ko‘rgan echkidan qo‘rq.

  6. Turkistonda qo‘y bir so‘m, kela-kela o‘n bir so‘m.

Izohlar:  a)  aqlli odam  o‘z  g‘amini o‘zi  yeb,  birovga  og‘irligi tushmaydi; 

b) narx-navoning oshishi, qimmatchilik, mardga mardlik qilmoq; c) mard xato-

ni kechira oladi, nomard bunga qodir emas; d) noshud, nodon, bo‘lmas odam;  

e)ayyor,  tullak  odam  hamisha  xavfli;    f)  donolar  ustidan  nodonlarning  g‘olib 

kelishi. 

3- topshiriq.

 Nuqtalar o‘rniga gap mazmuniga mos so‘zni tanlang.  

1. Aylanayin So‘fi Olloyor hazratim, sadag‘angiz ketayin, hazratim, menga 

shafqat  qiling.  Ko‘pga  bergan  tirnoqni  mendan-da  …  (ayamang,  darig‘  tut-

mang, qizg‘anmang). (T. Murod) 2. … (basir, ko‘zi ojiz, ko‘r)  ham hassasini 

bir  marta  yo‘qotadi.  (Maqol)  3.  Bu  libos  yoshingizni  …  (katta,  qari,  keksa) 

ko‘rsatyapti. (So‘zlashuvdan)  4.  Onasi,  shu  yerdamisan,  fotihaga  kelganlarga 

---

44

… (daraxt, nihol, ko‘chat)ning hammasini ulashinglar, ikkitadan, uchtadan ber-

inglar.  Jannatdan  chiqqan  mevalar  bular  denglar.  (X. To‘xtaboyev) 5. Ma’lum 

bo‘lishicha,  Oyqiz  Bahodirga  bolaligidayoq  …  (beshikkerti  qilingan,  atalgan, 

qulog‘ini tishlatgan,) ekan. (Sh.Xolmirzayev) 6. Malika …. (balog‘atga yetgan, 

voyaga yetgan, bo‘y yetgan)da husni jamolining ovozasi yetti iqlimga yoyilib-

di. (Ertakdan) 

4-topshiriq.

 Qatorni davom ettiring:

1) harbiy  sir  talabiga  ko‘ra  harbiy  qismlar,  hududlarning  shartli belgilari: 

„A“  punkti, „OMON“chilar…;

2) kasallik  nomlarini  oshkor  etmaslik  tabulari: gul, to‘qson to‘qqiz,…;

3) katta  yig‘inlarda,  obro‘li  odamlar  ichida  etikani saqlash  nuqtayi nazari-

dan  qo‘llaniladigan  tabular: yuqori, hurmatli boshlig‘imiz,…;

4) murojaat  bilan  bog‘liq  evfemik  vositalar: taqsir, menga qarang,…;

5) an’analar  bilan  bog‘liq  evfemik  vositalar: „chilla saqlash“, „ota ko‘rdi“,...