Narzulla Jo„rayev O„zbekiston tarixi

Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati 
– O„zbekiston Liberal Demokratik partiyasi
o„zining ta‟sis qurultoyiga to„plandi 
va mamlakat siyosiy hayotida yangi siyosiy kuch sifatida vujudga keldi. Uning raisi 
etib Muhammadyusuf Teshaboyev saylandi. O„zLiDeP o„z dasturida siyosiy kuch 
sifatida tadbirkorlarning yo„lini ochib, ularning istiqbolini ham g„oyaviy, ham amaliy 
sohalarda isbotlab berish, manfaatini himoyalash, ertangi kunini ta‟minlashni 
ko„rsatib bergan. 

---

159 
O„zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida belgilangan muhim qoida siyosiy 
institutlarning, mafkuralar, fikrlar xilma-xilligi va ularning o„zaro raqobat asosida 
rivojlanishi belgilab qo„yildi. Bundan tashqari, O„zbekiston Respublikasining 
«Jamoat birlashmalari to„g„risida»gi va siyosiy partiyalar faoliyati bilan bog„liq bir 
qator qonunlari qabul qilindi. Mazkur davrda siyosiy partiyalar turli siyosiy tabaqa va 
guruhlarning irodasini ifoda etishi, demokratik yo„l bilan saylab qo„yiladigan vakillik 
organlari orqali davlat hokimiyatini tuzishda ishtirok etishi qonun bilan 
mustahkamlandi. O„zbekiston Respublikasining «Jamoat birlashmalari to„g„risida»gi 
qonuni siyosiy partiyalar faoliyatining umumiy tavsifini shakllantirib berdi. 
O„zbekiston Respublikasining «O„zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi 
to„g„risida», «O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisiga saylov to„g„risida», «Xalq 
deputatlari viloyat, tuman, shahar Kengashlariga saylov to„g„risida»gi qonunlarining 
qabul qilinishi va amalga tatbiq etilishi mustaqillikning dastlabki yillarida amalga 
oshirilgan zarur demokratik islohotlardan biri bo„ldi. 
Ko„ppartiyaviylik asosida saylangan yangi vakillik organi – O„zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisi siyosiy partiyalar faoliyatini yanada jadallashtirish borasida 
o„ziga xos ishlarni olib bordi. «Siyosiy partiyalar to„g„risida»gi O„zbekiston 
Respublikasining qonuni qabul qilindi. Vakillik organida siyosiy partiyalarning 
faoliyatini va qonun qabul qilishda ishtirokini oshirish maqsadida fraksiyalar faoliyati 
yo„lga qo„yildi. Bir qator qonunlarga o„zgartirish va qo„shimchalar kiritildi. Qabul 
qilingan qonunlar fuqarolarning huquq va manfaatlarini muhofaza qilishga, jamiyatni 
demokratlashtirishga, bozor islohotlarini sakrashlar va falaj qiluvchi holatlarsiz 
tezlashtirishga qaratildi. 
Siyosiy partiyalarning aholi va o„z saylovchilari o„rtasida obro„-e‟tiborini oshirish, 
ularning iqtisodiy jihatdan mustaqilligini ta‟minlash bilan bir qatorda moliyaviy 
manbalarini muvofiqlashtirish maqsadida 2004 yili O„zbekiston Respublikasining 
«Siyosiy partiyalar faoliyatini moliyalash to„g„risida»gi qonuni qabul qilindi. 
O„tgan davr mobaynida to„plangan tajriba va ko„nikmalarga tayangan holda 
O„zbekiston Respublikasida 2002-yil 27-yanvarda o„tkazilgan umumxalq referendumi 
O„zbekistonda siyosiy partiyalarning faoliyat yo„nalishini yangi bosqichga ko„tardi. 
O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisini ikki palatali qilib shakllantirish va uning 
quyi palatasini doimiy asosda faoliyat ko„rsatishi siyosiy partiya respublika 
parlamentida ko„proq o„rin egallashini, ular o„rtasidagi o„zaro raqobat yuzaga 
kelishini ta‟minlab berdi. «O„zbekiston Respublikasining Oliy Majlisiga saylov 
to„g„risida»gi, «Xalq deputatlari viloyat, tuman, shahar kengashlariga saylov 
to„g„risida»gi O„zbekiston Respublikasi qonunlariga va boshqa bir qator qonun 
hujjatlariga qo„shimcha va o„zgartishlar kiritildi. «O„zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisi qonunchilik palatasi to„g„risida»gi, «O„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi 
Reglamenti to„g„risida»gi O„zbekiston Respublikasi qonunlari yangidan qabul qilindi. 
Ikki palatali parlament tizimida nafaqat respublika vakillik organlarida siyosiy 
partiyalarning faoliyati samaraliroq kuzatildi, balki joylardagi vakillik organlarida 
ham ular avvalgiga qaraganda ancha faolroq ishtirok etadilar. Chunki parlamentning 

---

160 
yuqori palatasi – Senat aynan joylardagi vakillik asosida shakllantirilishi qonunchi-
likda belgilab qo„yildi. 
Ikki palatali parlamentning shakllantirilishi siyosiy partiyalar faoliyatidagi yana bir 
yangi bosqich bo„ldi. 
O„zbekiston Respublikasi Prezidenti I.Karimovning O„zbekiston Respublikasi Oliy 
Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo„shma majlisidagi