Narkoz vositalari. Etil spirti. Uxlatvchi vositalar

Mavzu: Narkoz vositalari, etil spirti, uxlatuvchi vositalar.


Reja:
Kirish

1. 
   Narkoz vositalari.
   
2. 
   Etil spirti.
   
3. 
   Uxlatvchi vositalar.
   

Xulosa
Foydalanilgan adabyotlar

Kirish

Keyingi yillarda anesteziologiya va reanimatologiya usullarini takimillashtirish bo'yicha qator yangi nazariy va amaliy ma’lumotlarga ega bo'lindi.Tibbiyot bu sohasining keskin rivojlanib borishi darslikni qayta ishlab, zarur to'ldirishlarni kiritish uchun asos bo'ldi. Darslikning 2- nashrini yaratishda I- nashri yuzasidan o'qituvchi va talabalaming bildiriIgan fikrlari, talab va istaklari hisobga olindi; darslik namunaviy dastur asosida qayta ishlanib yangi ma’lumotlar bilan to idirildi, ayrim mavzular qayta yozildi. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining „Tez tibbiy yordam tizimi faoliyatini takomillashtirish" to'g'risidagi 2009- yil 21 maydagi 1114-sonli qarori shifoxonagacha bo'lgan shoshilinch tibbiy yordam tizimini yaxshilash vazifalarini belgilab berdi. Bu o'z navbatida tibbiyot oliy o'quv yurtlari zimmasiga umumiy amaliyot shifokorlarini tayyorlashda anesteziya va reanimatsiyaga oid amaliy ko'nikmalarni aynan talabalik yillarida o'rgatish majburiyatini ham yuklaydi. Shular asosida Davlar Ta’lim Standartlari talabidan kelib chiqib, darslikda ekstremal holatlarda malakali anesteziologik, reanimatsion va shoshilinch tibbiy yordam ko'rsatish uchun umumiy amaliyot shifokorining anesteziya va reanimatsiyaning zarur amaliy ko'nikmalarini egallashiga oid mavzularga keng o'rin berildi.

1. Narkoz vositalari
Narkoz (yun. narkosis — karaxtlik) — sunʼiy yoʻl bilan (baʼzi kimyoviy moddalar va boshqa omillar taʼsirida) hosil qilinadigan chuqur uyqu holati, bunda kishi hech narsani sezmaydi, ixtiyoriy harakat qila olmaydi, es-hushi butunlay yoki qisman yoʻqoladi. Tibbiyotda xirurgik operatsiya vaqtida ogʻriqsizlantirish (anesteziya) maqsadida qoʻllanadi. Amerikalik xirurg Uorren birinchi bor efir N.i bilan operatsiya qilgan (1846). Dastlab N. uchun faqat efir va xloroformszm foydalanib ke-lingan. Kimyo fanining rivojlanishi tufayli N. xrlatini paydo qiladigan turli xil moddalar kashf etildi.
N.ni vujudga keltiradigan narkotik moddalarning bemor organizmiga yuborilish usuliga qarab ingalyasion (nafas yoʻllari orqali), noingalyasion (nafas yoʻllaridan boshqa yoʻllar bilan) va kombinatsiyey N. (narkotik moddalar ikki va undan koʻp usul bilan yubo-rilganda) farq qilinadi. Ingalyasion N.da efir, flyuotan, siklopropan va boshqa moddalarning bugʻi xidlatiladi, bunda maxsus apparatlardan foydalaniladi. Narkotik moddalarni kislorod bilan aralashtirib yuborish nafas yoʻllarini har xil asoratlardan saqlaydi. Venaga yuborib paydo qilinadigan N.da, asosan, uyqu dorilari — barbiturat kislota hosilalari ishlatiladi. Bu usulning afzalligi shundaki, bemor tez uxlab qolib, hech nimani sezmaydi. Suyak ichiga, toʻgʻri ichakka, teri ostiga, muskul orasiga qilinadigan N. kamdan-kam qoʻllanadi.
Koʻpincha vena N.i bilan ingalyasion N. birgalikda amalga oshiriladi. Bunda N. berish narkotik moddalarni venaga yuborishdan boshlanadi, bemor uxlab qolgach, ingalyasion N. berishga oʻtiladi. N. vaqtida nafasni vaqtincha toʻxtatib turadigan dori-darmonlar va nafas olishni bajaradigan maxsus N. apparatlarining qoʻllanilishi N. berayotgan vrach — narkotizator (aneste-ziolog)ga bemor organizmining barcha funksiyalarini idora etish imkoni-yatini beradi. Shu tufayli oʻpka, yurak, yirik tomirlar va bosh miyani bema-lol operatsiya qilish mumkin. Turli kimyoviy moddalar yuborib paydo qilinadigan N.dan tashqari maxsus koʻrsatma bilan elektronarkoz qoʻllanadi.

2.